Gibbs

Sau 1975, ngành đường sắt Việt Nam hoạt động cầm chừng: phương tiện cũ, khổ ray 1m, đoạn cong và đường bộ cắt ngang, vận hành kém...
Đến 1986, VN khôi phục cơ bản. Nhiều điều kiện, kể cả dỡ đường tàu răng cưa độc nhất lên Đà Lạt để lấy sắt và bán đầu tàu cho Thụy Sĩ lấy ngoại tệ, đầu tư vào con tàu biểu tượng 'thống nhất đất nước'. Nhưng thực tế thế nào?
Giao thông đường sắt từ 1982 đến 2018 cả chục vụ tai nạn, thương vong gần 500 người. Nếu tính 50 năm, cả bám tàu, nhảy tàu, va quẹt lẻ, con số càng lớn.
Kinh hoàng vụ lật tàu gần ga Bàu Cá - Trảng Bom 1982 hơn 200 người ch *ết (113 người không giấy tờ, không biết thân nhân, phải chôn gần nơi tai nạn). Về kinh doanh, từ 2020 đến 2023, ngành lỗ 2.080 tỷ đ (hàng chục năm trước đó ngân sách cứ cấp ra). Năm 2015 vốn sở hữu chỉ 31,2 tỷ đ, mà nợ 146 tỷ đ. Cuối 2023 nợ chúa Chổm lên 231 tỷ đ, khó thu hồi.
TNXP đi mở đường tàu, cùng vốn vay và ngân sách đổ vào chỉ để ngốn mồm đút túi. Cả tập đoàn lợi dụng 'cha chung không ai khóc' ăn hại phá đám tàn mạt. Tiền của đó mà từ đầu thức thời làm đường sắt cao tốc vẫn dư, còn đi trước Trung Quốc. Tàu cao tốc Shinkansen có năm 1964 chạy 210 km/h, nay lên 300 km/h. Viện trợ ODA thì sáng mắt nhận nhiều nhất suốt 25 năm, mà tàu cao tốc Nhật Bản thì mù mờ lờ đi.
(Thời chiến TQ giúp phía Bắc làm mới và khôi phục nhưng vẫn giữ khổ ray 1m, dù lúc đó họ đã áp dụng khổ tiêu chuẩn quốc tế 1,435m. Vũ khí, hàng hoá Liên Xô đến ga Bằng Tường phải dỡ xuống chuyển tàu mới về VN. Cách này khống chế, không cho miền Bắc mạnh lên. Nay VN ký văn kiện để họ nối liền và đầu tư đường sắt cao tốc không khác rải lông ngỗng dẫn đường, trong khi nhân dân khẩn cấp hô lớn: giặc sau lưng Ba Đình đó).
Báo chí cho biết đã bán hơn 80.000 vé tàu 30/4. Trước lễ dân từ ga Hà Nội và Sài Gòn về các nơi, sau lễ di chuyển ngược lại. Nghỉ 5 ngày hầu hết về quê về nhà, sau lễ trở lại nơi làm. Nhưng tất cả gom thành du khách mừng đại lễ. Đăng ký mua vé xong liền 'dán nhãn' cờ đỏ sao vàng, tạo thêm đoàn tàu không gian mạng. Trong khi đơn hàng dừng, thất nghiệp tới, vàng tăng giá, thu nhập kém... mà cho là cả nước rầm rộ vui chơi?!
Sau 1975, ông Lê Duẩn tuyên bố: 10 năm nữa VN sẽ đuổi kịp Nhật. Cơ bản vẫn trên nền tảng hoả xa Pháp trăm năm trước, đuổi kịp chỗ nào? Duy trì biểu tượng thống nhất đã quá bệ rạc chỉ để kể công 'giải phóng'. Từ 30 triệu dân nay tăng gấp 3, vẫn phủ lên cờ hoa khẩu hiệu, gom tráo thành thống nhất lòng người. Bà Khánh Ly về khen khắp nơi không khí phấn khởi, cho đến khi lặng lẽ ra đi. 50 năm đa số dân hành trình theo đoàn tàu đói nghèo lạc hậu, xương m*u, mồ hôi, nước mắt, hiểm hoạ...
V.D

__________________