Gibbs

Gần đây, dư luận xôn xao khi Tổng thống Donald Trump quyết định cắt 2,2 tỷ đô la tài trợ liên bang dành cho Đại học Harvard sau khi trường này từ chối tuân thủ các yêu cầu liên quan đến an ninh quốc gia và chính sách giáo dục. Báo chí cánh tả lập tức giật tít rằng đây là một hành vi đàn áp giáo dục hay chính trị hóa học thuật.
Một số tờ báo tiếng Việt như Người Việt, SBTN cũng loan tin với góc nhìn một chiều khiến một bộ phận người Mỹ gốc Việt bức xúc, thậm chí có những lời lẽ xúc phạm Tổng thống Trump trên mạng xã hội. Tuy nhiên, nếu nhìn vào toàn cảnh đây là một bước đi cần thiết để bảo vệ an ninh quốc gia Hoa Kỳ.
Trước hết, cần nhắc lại rằng Đại học Harvard không phải chưa từng có vết đen trong các vấn đề liên quan đến an ninh quốc gia và chính trị. Từ nhiều năm qua, trường này là trung tâm của nhiều hoạt động phản kháng mang màu sắc chính trị và có lúc đi quá giới hạn của quyền tự do ngôn luận.
Năm 2011, sinh viên Harvard tham gia phong trào Occupy Harvard phản đối hệ thống kinh tế tư bản.
Năm 2024, sinh viên dựng lều trong khuôn viên trường để phản đối việc trường đầu tư vào các công ty liên quan đến Israel và kêu gọi Harvard cắt đứt mọi quan hệ tài chính có liên quan đến chính phủ Do Thái. Họ tổ chức các buổi diễn thuyết, giăng biểu ngữ ủng hộ Palestine và chiếm đóng khu vực Harvard Yard trong nhiều tuần liên tiếp. Phong trào này gây ra gián đoạn lớn cho kỳ thi cuối khóa buộc nhà trường phải dời địa điểm thi đồng thời triển khai lực lượng an ninh tăng cường để tránh xung đột leo thang.
Harvard là nơi thường xuyên xuất hiện các hoạt động có tính đối đầu với chính phủ và không phải lúc nào cũng đảm bảo an ninh cho sinh viên trong môi trường học thuật. Harvard còn vướng vào các vụ việc nghiêm trọng hơn liên quan đến gián điệp và buôn lậu thông tin khoa học.
Giáo sư Charles Lieber, trưởng khoa Hóa học của trường, bị bắt vì nhận tài trợ từ Trung Quốc và khai man với cơ quan điều tra.
Sinh viên Zaosong Zheng từng bị bắt tại sân bay vì tuồn mẫu sinh học về Trung Quốc.
Mới đây nhất, tháng ba năm 2025, một nhà khoa học Nga làm việc tại Trường Y Harvard cũng bị cơ quan di trú ICE bắt giữ vì nghi ngờ liên quan đến các hoạt động không minh bạch.
Trước những lỗ hổng an ninh nghiêm trọng đó, Tổng thống Trump đã đưa ra các yêu cầu cụ thể đối với Harvard, bao gồm xóa bỏ các chương trình mang màu sắc chính trị bất lợi cho an ninh quốc gia, chấn chỉnh quy trình tuyển sinh và giám sát sinh viên quốc tế. Ông không yêu cầu cấm tự do ngôn luận mà yêu cầu bảo vệ quyền biểu đạt cho tất cả sinh viên, không để phe này bắt nạt phe kia trong khuôn viên trường.
Thế nhưng, Harvard từ chối. Hiệu trưởng Alan Garber lên tiếng rằng trường sẽ không tuân thủ chỉ thị của chính quyền liên bang. Kết quả, chính phủ cắt tài trợ 2,2 tỷ đô la, bao gồm cả các ngân khoản nghiên cứu, hợp tác quốc phòng và học bổng.
Ngay lập tức, báo chí cánh tả dựng lên câu chuyện Trump trả thù giáo dục, và không ít người bị lôi kéo theo luận điệu đó. Đáng buồn là một số anh chị em trong cộng đồng Việt tại Mỹ, sau khi đọc những bản tin không đầy đủ từ các nguồn truyền thông tiếng Việt, đã vội vàng lên án Tổng thống Trump mà không hề tìm hiểu tận gốc vấn đề.
Chúng ta có quyền bất đồng chính kiến, nhưng khi nói về các vấn đề quốc gia, đặc biệt là những quyết định có liên quan đến an ninh nước Mỹ, thì cần đặt cảm tính qua một bên và nhìn toàn cảnh. Harvard là một biểu tượng lớn, nhưng không vì thế mà đứng ngoài luật pháp hay miễn nhiễm với trách nhiệm bảo vệ an toàn đất nước.
Vì vậy, xin quý anh chị trong cộng đồng khi muốn bình luận hay phê phán Tổng thống Trump, hãy xâu chuỗi đầy đủ dữ kiện, hãy hiểu rõ các vụ việc Harvard từng vướng vào, hãy nhìn cả quá khứ lẫn hiện tại để thấy rằng đây là một cuộc đối đầu vì an ninh cho nước Mỹ chứ không phải vì ác ý.
An ninh quốc gia không có vùng xám. Khi một trường đại học bất kỳ, dù danh giá đến đâu, cho thấy dấu hiệu rạn vỡ trong kiểm soát, thì việc chính phủ can thiệp là điều tất yếu. Và đôi khi, cái giá phải trả cho sự kiên định. Tổng thống Trump từng nói, tôi không sợ bị ghét nếu điều đó bảo vệ được nước Mỹ.

__________________