Gibbs

Thuế quan dẫn đến thảm họa
DONALD TRUMP ĐƯA THẾ GIỚI TRỞ LẠI NHỮNG NĂM 1930
nt-v, Hannes Vogel, 05.04.2025
Ngày Giải Phóng là một bước ngoặt lịch sử: Tổng thống Hoa Kỳ không làm gì hơn là chôn vùi nền thương mại tự do thế giới. Mà nền thương mại tự do thế giới này là một bài học được sinh ra từ Thế chiến thứ II. Trump rõ ràng không học được gì từ lịch sử: Điều đã từng đưa thế giới đến thảm họa.
*
Phản ứng trước màn mở đầu của chiến tranh thương mại diễn ra rất nhanh chóng. Ngay sau khi tổng thống Cộng hòa Hoa Kỳ ban hành mức tăng thuế quan lịch sử, một thành viên đảng Dân chủ đối lập tại Quốc hội đã bày tỏ sự phẫn nộ: "Chúng ta không thể chấp nhận, ngành ngoại thương của chúng ta bị hủy hoại, để cho phép các nhà sản xuất Mỹ móc túi người tiêu dùng".
Thị trường chứng khoán sụp đổ nghiêm trọng, xuất khẩu giảm xuống mức thấp nhất trong nhiều năm. Nghị sĩ đối lập nổi nóng cho rằng, đòn thuế quan làm cho "hầu như mọi thứ mà một người sử dụng trong cuộc sống hàng ngày, từ tã lót cho em bé đến bia mộ cho người thân" trở nên đắt đỏ hơn. Ông không biết "quần chúng đã quá sức chịu đựng" khi chi phí sinh hoạt tăng vọt còn có cách nào để vác thêm gánh nặng này.
Tổng thống được nói đến ở đây không phải là Donald Trump, mà là Herbert Hoover. Bấy giờ không phải là năm 2025 mà là năm 1930. Những lời tương tự như vầy lẽ ra có thể được nói ra tại Hạ viện Hoa Kỳ vào tuần này. Nhưng đây là lời cảnh cáo của Jacob Milligan gần một trăm năm trước về hậu quả nghiêm trọng của việc tăng thuế quan chưa từng có vừa được thông qua: Đó là Đạo luật Smoot-Hawley.
Những người đặt tên cho luật này là đảng viên Cộng hòa Reed Smoot ở Utah và Willis Hawley ở Oregon. Luật Smoot-Hawley phục vụ cho lợi ích của nhóm lobby nông nghiệp, nhóm các nhà sản xuất, nó tăng mức thuế quan trung bình đối với tất cả hàng nhập khẩu của Hoa Kỳ lên khoảng 20%. Vào thời điểm đó, nhiều nông dân phải chịu cảnh giá ngũ cốc thấp và sự cạnh tranh từ châu Âu, nơi đã hồi sức sau Chiến tranh thế giới thứ I. Chuyện đó cũng giống như chuyện bây giờ: nhiều nhà máy ở Hoa Kỳ đang phải chịu sự cạnh tranh giá rẻ từ Trung Quốc. Tuy nhiên, điều xảy ra sau đó không phải là sự tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ mà là một vòng xoáy đi xuống chưa từng có, lên đến đỉnh điểm là Thế chiến thứ II.
Vào những năm 1980, Ronald Reagan đã gọi Đạo luật Smoot-Hawley và hậu quả của nó là "cơn ác mộng" đối với nước Mỹ. Cho đến nay, thượng viện Hoa Kỳ vẫn gọi đây là “một trong những đạo luật tai hại nhất trong lịch sử Quốc hội Hoa Kỳ”. Đây chính là hình mẫu cho cuộc chiến thuế quan mà Donald Trump đã phát động tuần này - và có thể là cả những gì sẽ diễn ra sau đó.
Với "Ngày Giải Phóng" của Trump, thuế quan tại Hoa Kỳ sẽ tăng lên mức hơn 24 phần trăm – như vậy còn vượt quá mức được đặt ra trong Đạo luật Smoot-Hawley khét tiếng. Tuyên bố của Trump có ý nghĩa vô cùng to lớn, đánh dấu sự kết thúc của kỷ nguyên thương mại tự do thế giới, bắt đầu từ 80 năm trước sau Thế chiến II như một bài học từ chủ nghĩa bảo hộ mang tính hủy diệt. Trump đã phát động một cuộc chiến tranh kinh tế toàn cầu có thể đẩy thế giới vào cuộc suy thoái chưa từng thấy kể từ cuộc Đại suy thoái.
*
"SỰ THIẾU HIỂU BIẾT VỀ KINH TẾ" ĐÃ ĐẨY THẾ GIỚI VÀO THẢM HỌA
Những điểm tương đồng trong lịch sử thật đáng kinh ngạc: Biện pháp đánh thuế quan được ban hành vào tháng 6 năm 1930, khi Hoa Kỳ đang trong thời kỳ Đại suy thoái, chỉ sáu tháng sau vụ sụp đổ thị trường chứng khoán New York vào "Thứ Sáu Đen" tháng 10 năm 1929. Giống như ngày nay, biện pháp này đã gây ra sự hoảng loạn trên thị trường khi đó. Giống như ngày nay, đảng Cộng hòa đồng thời kiểm soát Thượng viện, Hạ viện và Nhà Trắng. Họ đã có thể thống trị như Trump.
Và cũng giống như ngày nay, đã có rất nhiều cảnh báo vào thời đó, nhưng tất cả đều bị bỏ qua. Henry Ford, người đứng đầu công ty xe hơi lớn nhất, được cho là đã gọi thuế quan Smoot-Hawley là "sự thiếu hiểu biết về kinh tế" và đích thân cố gắng thuyết phục Hoover từ bỏ thuế này. Hơn 1.000 nhà kinh tế đã gửi “hỏa thư” tới Nhà Trắng. Nhưng vô ích. Ngay sau đó, thế giới đã rơi vào vực thẳm.
Còn tàn khốc hơn cả thuế quan của Hoa Kỳ là sự trả đũa của các đối tác thương mại của Hoa Kỳ đối với Hoa Kỳ. Ví dụ, Pháp và Tây Ban Nha đã đóng cửa thị trường xe hơi của Mỹ để trả đũa. Đức, quốc gia vào năm 1928 đã là đối tác thương mại quan trọng thứ ba của Hoa Kỳ sau Anh và Canada, chiếm gần mười phần trăm kim ngạch xuất khẩu, đã giảm lượng nhập khẩu từ bên kia đại dương gần 70% sau khi cuộc chiến thuế quan bắt đầu. Theo phân tích của Tạp chí Kinh tế Đại học Oxford, kim ngạch xuất khẩu của Hoa Kỳ sang hầu hết các quốc gia đã giảm trung bình khoảng 30 phần trăm sau Đạo luật Smoot-Hawley.
Một vòng luẩn quẩn xuất hiện, trong đó Hoa Kỳ và các đối tác thương mại tấn công lẫn nhau bằng thuế quan và thuế quan trả đũa, và tất cả đều thua thiệt. Các nhà sử học phần lớn đều đồng ý: Cuộc chiến thuế quan đã làm trầm trọng thêm cuộc khủng hoảng kinh tế toàn cầu và biến nó thành cuộc Đại suy thoái.
*
TRUMP KHÔNG HỌC ĐƯỢC GÌ TỪ LỊCH SỬ
Do đó, sau chiến tranh, Hoa Kỳ dựa vào thương mại tự do và hệ thống Bretton Woods với tỷ giá hối đoái cố định, Ngân hàng Thế giới và Quỹ Tiền tệ Quốc tế. Năm 1947, Hiệp định chung về thuế quan và thương mại (GATT) đã được ký kết, nó được Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) ghi nhận vào năm 1994: Sự phân biệt đối xử tùy tiện và thuế quan trả đũa đã được thay thế bằng sự đối xử bình đẳng với tất cả các đối tác thương mại và sự giải quyết xung đột.
"Cả một thế hệ đảng viên Cộng hòa và Dân chủ sau Thế chiến II đã phản đối việc tăng thuế quan vì kinh nghiệm của những năm 1930", đài truyền hình ABC của Hoa Kỳ trích dẫn lời nhà kinh tế học người Mỹ Douglas Irwin, người đã nghiên cứu hậu quả của cuộc chiến thuế quan cách đây một trăm năm. "Bây giờ chúng ta có một thế hệ lãnh đạo mới, họ hăng hái sẵn sàng hơn trong việc áp dụng mức thuế quan cao hơn."
Với mức thuế trừng phạt tùy tiện của Donald Trump trong tuần này, trật tự thương mại toàn cầu dựa trên luật lệ thời hậu chiến về cơ bản đã chết. Trump rõ ràng không học được gì từ lịch sử: "Vào những năm 1930, khi Quốc hội xem xét Đạo luật Smoot-Hawley, họ đã không cân nhắc đến việc các quốc gia khác có thể làm gì để đáp trả", Irwin nói với tờ "Guardian" của Anh. "Họ nghĩ rằng đối phương sẽ vẫn thụ động. Nhưng đối phương đã không thụ động."
Trump có thể lại mắc phải sai lầm tương tự ngày hôm nay. Ông ấy đang sử dụng đòn thuế quan như một lời đe dọa để ép buộc nhượng bộ và tin rằng phần còn lại của thế giới sẽ cúi đầu. Nhưng các đối tác thương mại quan trọng như Canada, Trung Quốc và EU đã nhất trí tuyên bố các biện pháp trả đũa cứng rắn đối với thuế quan của Trump. Bắc Kinh ngay lập tức áp đặt mức thuế trả đũa 34% đối với hàng nhập khẩu từ Hoa Kỳ và đưa ra thêm các hạn chế xuất khẩu đối với đất hiếm. Điều này có thể gây ra vòng luẩn quẩn giống như những năm 1930.
Nếu lịch sử không phải là bài học cho Trump khi nói đến cuộc chiến thuế quan, thì có một điều khác có thể khiến ông ấy phải nghĩ lại: Chỉ hai năm sau Đạo luật Smoot-Hawley bị oán ghét, vào năm 1932 cử tri đã cho ra rìa những người phát minh ra đạo luật này là Reed Smoot và Willis Hawley. Cùng năm đó, họ cũng đã đưa Tổng thống Herbert Hoover ra khỏi Nhà Trắng bằng một chiến thắng vang dội. Và một đảng viên Dân chủ đã lên nắm quyền: Franklin D. Roosevelt.
*
Lưu Thủy Hương dịch từ: https://www.n-tv.de/wirtschaft/Donal...e25681580.html

__________________