Taxi Uber: Kẻ phá bĩnh?
 

TP.HCM và Hà Nội đã xuất hiện taxi Uber vài tháng trở lại đây. Điểu này đang dấy lên những tranh luận ủng hộ hoặc phản đối khá xôm trò.
Ra đời năm 2009, taxi Uber là phần mềm hoạt động trên điện thoại thông minh (smartphone) dưới dạng ứng dụng, giúp kết nối người cần di chuyển và tài xế. Người có nhu cầu đi xe đăng ký hành trình trên ứng dụng, hệ thống của Uber sẽ kết nối thông báo với một chủ xe gần đó và phản hồi cho biết về lộ phí, đặc điểm, thông tin tài xế và chiếc xe sắp có mặt.
Ứng dụng Uber hiện có mặt tại hơn 100 thành phố của 36 quốc gia. Những xe tham gia sử dụng Uber không có biểu hiện taxi, không hoạt động tính tiền như những xe taxi khác mà tính dựa vào thông tin vị trí trên ứng dụng. Chi phí thuê xe ở dịch vụ này thường thấp hơn so với taxi thông thường (trong đó đơn vị cung cấp dịch vụ hưởng 20% phí dịch vụ, chủ xe hưởng 80%).
Taxi Uber đã có mặt tại nhiều đô thị ở ASEAN như Singapore, Bangkok, Kuala Lumpur, Manila, Jakarta.Phản ứng xung quanh xuất hiện của taxi Uber tại hai thành phố lớn nhất Việt Nam cũng khá đa chiều. Người hưởng lợi từ dịch vụ này là khách đi taxi Uber dĩ nhiên ủng hộ. Bởi họ có sự lựa chọn khá đa dạng về loại xe, lộ trình và đặc biệt là giá dịch vụ. Ở góc độ khác, là phản ứng khá cứng rắn từ phía những người có thẩm quyền. Ví như trường hợp 5 xe vận hành kiểu taxi Uber đã bị Thanh tra Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TP.HCM phối hợp với Phòng Cảnh sát đường bộ - đường sắt Công an TP.HCM tiến hành kiểm tra, xử lý hôm 28/11.
Bản chất sơ khai của taxi Uber là sự thỏa thuận ngẫu hứng giữa chủ xe và khách đi xe. Bất kỳ chủ sở hữu xe hơi nào cũng có thể trở thành nhà cung cấp dịch vụ cho khách đi xe, có thu tiền theo lộ trình có tính kết hợp của mình. Khi các chủ xe tham gia vào mạng kết nối của taxi Uber, anh có thể cho khách đi xe theo lộ trình thuận tiện của anh. Nó như là một sự kết hợp ngẫu hứng.
Tuy nhiên, khi vào Việt Nam, các nhà chức trách lại lo ngại, hình thức taxi Uber có thể biến tướng thành dạng taxi chui, taxi dù, không chỉ ở quy mô các chủ xe kết hợp lộ trình, muốn cho khách quá giang có thu tiền. Trốn thuế và khách hàng không được bảo hiểm khi có sự cố là những điều không ít các nhà quản lý lo ngại về hình thức taxi này tại Việt Nam.
Điển hình là động thái của ông Nguyễn Văn Quyền, Tổng cục phó Tổng Cục đường bộ Việt Nam, khi ông này cho biết, Bộ GTVT đã có văn bản gửi các Bộ: Công an, Tài chính; Thông tin và Truyền Thông (TT-TT) để phối hợp tuyên truyền xử lý. Theo đó, Bộ GTVT đề nghị Bộ Công an chỉ đạo các lực lượng kiểm tra tính pháp lý của các loại taxi sử dụng ứng dụng trên. Phát hiện xử lý đối với lái xe chở người có thu tiền nhưng không thực hiện các quy định về điều kiện kinh doanh vận tải.
Bộ GTVT cũng đề nghị Bộ Tài chính chỉ đạo cơ quan chức năng kiểm tra nội dung thuế và việc thanh toán tiền của người đi xe với tổ chức, cá nhân sử dụng ứng dụng trên. Bộ TT-TT tuyên truyền tài xế và người dân không sử dụng các ứng dụng trên. Tuy nhiên, người viết lại khá đồng tình với quan điểm của Bộ trưởng Giao thông Vận tải Đinh La Thăng được nêu hôm 2/12. Bộ trường Thăng đã yêu cầu cơ quan liên quan nghiên cứu chính sách hoạt động của taxi Uber, bỏ tư tưởng "không quản được thì cấm". Ông Thăng cho rằng, taxi Uber là loại hình kinh doanh có giá thấp hơn so với taxi thông thường, người dân thấy lợi nhờ sử dụng dịch vụ này. Trên thế giới đã có nhiều nước ứng dụng rồi thì Việt Nam cũng cần triển khai. "Nếu loại hình kinh doanh bằng phần mềm Uber chưa được quy định tại các văn bản quy phạm pháp luật, các Nghị định, Thông tư, hướng dẫn, mình có trách nhiệm bổ sung để hợp pháp hóa. Phải làm sao thuận cho quản lý nhưng tiện lợi cho người dân", Bộ trưởng Đinh La Thăng khẳng định.
Cá nhân tôi cho rằng, công nghệ đã có những tác động đến mọi mặt cho đời sống. Ở nghĩa tích cực, công nghệ đóng vai trò quan trọng về kết nối các nhu cầu của cuộc sống giữa các cá nhân đơn lẻ với nhau, như một câu chuyện quá giang nhằm tiết giảm thời gian, chi phí hoặc tăng thu nhập. Taxi Uber với nghĩa sơ khai nguyên thủy đã mang ý nghĩa tích cực này.
Ủng hộ xu thế mới, có lợi với dân sinh, cộng đồng là việc làm cần thiết. Dĩ nhiên, cũng cần phân biệt, giữa tinh thần taxi Uber nguyên thủy với chuyện các công ty, nhân trào lưu taxi Uber để nhập cuộc. Nhập cuộc không xấu, nhưng một khi các công ty đã kinh doanh ở quy mô lớn thông qua ứng dụng Uber, thì cũng cần minh bạch nghĩa vụ thuế, bảo hiểm hành khách. Chỉ như thế, chúng ta mới có cái nhìn thấu đáo, khách quan trong việc ủng hộ hay không ủng hộ một trào lưu mới như taxi Uber.
tm