Lá bùa trừng phạt của phương Tây "hết thiêng"?
 

Khi Shandong Yulong Petrochemical khai trương văn phòng tại Singapore 1 năm trước, công ty đã thuê một đoàn múa lân hoành tráng để cầu mong cho sự thịnh vượng của nhà máy lọc dầu trị giá 20 tỷ USD, trung tâm của nỗ lực hiện đại hóa tại tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Thế nhưng, tham vọng sánh vai với các gã khổng lồ dầu mỏ toàn cầu của Yulong, vốn được hẫu thuẫn bởi quyết tâm hiện đại hóa các nhà máy lọc dầu của Bắc Kinh, đã bị đảo ngược ngày 15/10 khi Anh trừng phạt công ty này vì giao dịch dầu mở với Nga.

Chỉ một tuần sau, châu Âu cũng có động thái tương tự. Cả EU và Anh đều không lên tiếng về vi phạm của Yulong nhưng hậu quả xảy ra ngay lập tức. Các nhà cung cấp, khách nước ngoài, các ngân hàng và nhà cung ứng của Yulong, ngoại trừ các doanh nghiệp Nga, đã đồng loạt tháo chạy. Điều này khiến Yulong không còn lựa chọn nào khác ngoài việc mua thêm dầu Nga.

Việc nhắm vào Yulong đánh dấu sự leo thang trong các nỗ lực của phương Tây nhằm ngăn chặn dòng chảy của dầu Nga ra khắp thế giới. Trước đây, các doanh nghiệp Trung Quốc nằm trong danh sách đen của phương Tây chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực khai mỏ, vốn thường là do các lệnh cấm nhập khẩu dầu nhằm vào Iran chứ không phải Nga.

Theo Reuters, các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã làm gián đoạn hoạt động của Yulong, khiến sức hấp dẫn của dự án giảm sút. Ngoài việc nguồn cung bị hạn chế, nhà máy lọc dầu này cũng phải chuyển hướng phục vụ thị trường nội địa thay vì vươn ra thế giới.

“Biện pháp trừng phạt này có lẽ chỉ là một phần của xu hướng đang tăng dần trong cách Anh và EU áp dụng lệnh trừng phạt: các bên thứ 3 có những hành động trái với mục tiêu chính sách đối ngoại của Anh và EU. Những biện pháp như vậy ngày càng giống với các lệnh trừng phạt thứ cấp mà Mỹ triển khai”, Alexander Brandt của công ty luật Reed Smith nhận định.

Ngày càng có nhiều doanh nghiệp, bao gồm các nhà sản xuất, nhà máy lọc dầu, doanh nghiệp trung gian và hạm đội bóng tối bị phương Tây đưa vào danh sách trừng phạt, tạo thêm những rạn nứt trong ngành công nghiệp dầu mỏ toàn cầu vốn đang bị chia rẽ. Chỉ vài ngày sau lệnh trừng phạt của Anh, các nhà cung cấp của Yulong như bao gồm BP, TotalEnergies, Saudi Aramco… đã đồng loạt “tháo chạy” bằng việc hủy các lô hàng.

Thậm chí, nguồn thạo tin cho biết, nhân viên của Yulong ở Singapore đã mất quyền truy cập vào các nhà cung cấp dịch vụ, bao gồm các nhà cung cấp dịch vụ bao gồm sàn giao dịch Intercontinental Exchange (ICE.N), nhà cung cấp thông tin LSEG và ít nhất một công ty môi giới châu Âu.

Khách hàng nhập khẩu dầu của Yulong cũng đã chùn bước. Những “khách quen” như nhà giao dịch toàn cầu Vitol và Gunvor đã tạm dừng mua các sản phẩm hóa dầu như methyl tert-butyl ether và toluene sau thời gian gia hạn ngày 13/11. Vitol từ chối bình luận; Gunvor không trả lời các câu hỏi của Reuters.

Tuy nhiên, cũng có quan điểm cho rằng các lệnh trừng phạt này đang đẩy cho Nga nhiều bạn bè hơn.

“Những lệnh trừng phạt này đang tỏ ra phản tác dụng bởi các nhà máy lọc dầu này không có lựa chọn nào khác ngoài việc chủ động nhập khẩu và xử lý dầu thô Nga”, Rajesh Chopra, một nhà phân tích của công ty tư vấn năng lượng XAnalysts, nhận định.

Để bù đắp khoảng trống do các nhà cung cấp tháo chạy, Yulong đã mua 15 lô dầu của Nga trong tháng 11, tăng gần gấp đôi so với mức thông thường hàng tháng. Yulong cũng đã đặt mua bổ sung hơn 10 lô dầu khác của Nga và được giao trong tháng 12.

Trước khi lệnh trừng phạt có hiệu lực, Reuters dẫn các nguồn tin cho biết dầu Nga chiếm 40-50% lượng dầu thô mua vào của Yulong. Hiện tại, dầu thô Nga đã chiếm phần lớn, nếu không muốn nói là toàn bộ lượng nhập hàng của Yulong.

Dầu thô Nga dường như là một lựa chọn an toàn vì Moscow là nhà cung cấp lâu năm của Trung Quốc, bao gồm cả các tập đoàn dầu khí quốc doanh khổng lồ của nước này. Giao dịch dầu thô giữa Nga với Trung Quốc cũng không chịu mức giá trần mà phương Tây áp đặt.

Bắc Kinh bác bỏ các lệnh trừng phạt đơn phương và chỉ trích việc Anh và EU đưa Yulong vào danh sách đen.