Mexico: Nữ tổng thống gặp sự cố nơi công cộng
 

Vụ việc Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum bị một gã đàn ông say rượu sàm sỡ và hôn khi bà tiếp xúc và nói chuyện với công chúng trên đường phố ở thủ đô Mexico City xảy ra từ đầu tháng 11 nhưng đến nay vẫn khiến dư luận ở Mexico và trên thế giới bị sốc và phẫn nộ, nhất là giới nữ. Giới chuyên gia cho rằng, đây là vụ việc điển hình của nạn kỳ thị nữ giới nói chung vẫn còn nặng nề trong xã hội hiện nay.

Hành động chính trị chống lạm dụng

Vụ việc Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum bị sàm sỡ nơi công cộng đã thúc đẩy các hành động chính trị nhanh chóng nhằm giải quyết vấn nạn lạm dụng tình dục, cũng như các cuộc tranh luận công khai về cách thức giải quyết tốt nhất vấn nạn đang lan rộng khắp đất nước.

Ngày 13/11, Bộ trưởng Bộ Phụ nữ Mexico Citlalli Hernández đã trình bày một kế hoạch của tổng thống nhằm đối phó với vấn đề này, bao gồm các hành động như đảm bảo án tù cho các hành vi lạm dụng tình dục trên toàn Mexico, khuyến khích phụ nữ báo cáo các vụ việc và đào tạo các công tố viên và các quan chức khác về cách xử lý vấn đề.

Kế hoạch cũng sẽ bao gồm một chiến dịch nâng cao nhận thức cộng đồng tại các không gian công cộng, nơi làm việc, trường học và trên phương tiện giao thông công cộng để ngăn chặn bạo lực đối với phụ nữ. “Chúng tôi muốn nói với tất cả phụ nữ, trẻ em gái, phụ nữ trẻ và phụ nữ Mexico nói chung rằng các bạn không đơn độc, rằng khi các bạn gặp phải bất kỳ hình thức bạo lực nào, điều quan trọng là phải báo cáo”, bà Hernández phát biểu. Việc ngay cả tổng thống cũng có thể phải đối mặt với một vụ tấn công tình dục đã khiến vấn đề ảnh hưởng đến hàng triệu phụ nữ Mexico mỗi ngày trở nên nổi tiếng trên toàn quốc (và cả trên thế giới).

Theo cơ quan thống kê quốc gia của Mexico, cứ 10 phụ nữ và trẻ em gái Mexico từ 15 tuổi trở lên thì có 7 người đã trải qua ít nhất một vụ bạo lực trong đời, bao gồm cả lạm dụng tâm lý hoặc tình dục. Tính đến nay, đã có 25.000 đơn khiếu nại về quấy rối tình dục được nộp trên toàn quốc Mexico. Những trường hợp lạm dụng như vậy thường dẫn đến bạo lực gia tăng: Tại Mexico, trung bình 10 phụ nữ bị sát hại mỗi ngày, chỉ trong 6 tháng đầu năm nay, hơn 500 phụ nữ đã bị giết vì giới tính của họ trong một tội ác được gọi là “giết phụ nữ” (femicide).

"Những gì đã xảy ra với tổng thống cũng là những gì đã xảy ra với nhiều người trong chúng ta", nữ nghị sĩ Rocio Abreu, thuộc đảng Morena của bà Sheinbaum, cho biết. "Tổng thống chỉ là một trong số chúng ta đã trải qua quấy rối, bạo lực chính trị, bạo lực thể xác, bạo lực tình dục, bạo lực kinh tế. Có rất nhiều hình thức bạo lực đối với phụ nữ... Và, không ai trong chúng ta là ngoại lệ". Một phần quan trọng trong kế hoạch của Tổng thống Sheinbaum là đảm bảo rằng tấn công tình dục được coi là một tội hình sự ở tất cả 32 tiểu bang của đất nước, đưa chúng phù hợp với luật liên bang, quy định mức án tù từ 6-10 năm đối với hành vi lạm dụng tình dục bạo lực đối với những người dễ bị tổn thương hoặc trẻ vị thành niên.

Nhưng, bà Mícher lưu ý rằng luật pháp chỉ là một yếu tố cần thiết để giải quyết vấn đề một cách thỏa đáng. "Bạn phải phân loại tội phạm này là một tội nghiêm trọng. Bạn cũng phải làm việc với nam giới. Bạn cũng phải trao quyền cho phụ nữ. Bạn cũng phải tiến hành các chiến dịch nâng cao nhận thức. Bạn cũng phải đào tạo các quan chức nhà nước, cảnh sát, quan chức chính phủ và thẩm phán. Và, bạn cũng làm rất tốt công việc với cộng đồng".

Trong khi đó, các nhà hoạt động nữ quyền đặt câu hỏi về việc chính phủ nhấn mạnh vào việc trừng phạt hình sự đối với tội phạm như một biện pháp ngăn chặn tình trạng lạm dụng tràn lan. Nhà hoạt động nữ quyền Oriana López cho rằng, chính phủ nên tập trung vào các chiến dịch giáo dục để tạo ra một sự thay đổi trong xã hội, nơi loại lạm dụng này không còn được coi là chấp nhận được nữa.

Vì sao các nữ chính khách bị lạm dụng?

Dư luận chung bị “sốc” vì vụ việc bà Tổng thống Mexico bị sàm sỡ nơi công cộng, nhưng đối với những người nghiên cứu về phụ nữ trong chính trị, vụ việc này không hoàn toàn bất ngờ. “Hầu hết các vụ việc đều theo kiểu giống nhau” - nhà nghiên cứu Zeina Hilal của Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU) có trụ sở tại Geneva nhận xét. “Nó thực sự là một minh họa cho những gì phụ nữ trong chính trị đang phải đối mặt”.

Năm 2016, IPU đã khảo sát 55 nữ chính trị gia từ 39 quốc gia về trải nghiệm của họ về phân biệt giới tính, quấy rối và bạo lực. Những gì tổ chức này phát hiện thật đáng báo động: 82% cho biết đã trải qua bạo lực tâm lý, bao gồm những lời lẽ phân biệt giới tính cũng như hành vi đe dọa dai dẳng, trong khi 44% cho biết đã nhận được lời dọa giết hoặc đe dọa cưỡng hiếp hoặc đánh đập. Cứ 5 phụ nữ thì có 1 người cho biết họ đã bị tát, đẩy, đánh hoặc bị ném vật có thể gây thương tích.

Kể từ đó, IPU đã nói chuyện với hàng trăm nữ chính trị gia ở các khu vực trên khắp thế giới. Mặc dù chức danh và vị trí công việc có đôi chút khác biệt, nhưng trải nghiệm của họ lại giống nhau đến mức đáng buồn.

Bà mô tả các cuộc tấn công là một nỗ lực nhằm đặt câu hỏi về vai trò của phụ nữ trong lãnh đạo, một nỗ lực đôi khi gắn liền với một sự phản kháng chính thức hơn đối với bình đẳng giới. “Có những người sẵn sàng làm những việc này mà không hề có mục đích trực tiếp. Họ khó chịu với những người phụ nữ nắm quyền lực và cách họ hiện diện”, bà nói. “Nhưng, chắc chắn có những phong trào được tài trợ và biết rõ mình đang làm gì. Họ thậm chí còn phối hợp các cuộc tấn công trực tuyến bằng bot và với những người được trả tiền để thực hiện các cuộc tấn công này”.