Chuyện chưa kể về nhà thơ Nguyễn Duy: Mồ côi mẹ từ bé, từng bán thịt vịt mưu sinh, hai lần bị đột quỵ
 

Nhà thơ Nguyễn Duy - tác giả của bài thơ nổi tiếng "Tre Việt Nam" từng có thời gian phải mở quán thịt vịt và in lịch thơ để mưu sinh.

Nhà thơ Nguyễn Duy bị đột quỵ lần 2
Chia sẻ với Dân Việt, Tiến sĩ Mỹ học Phạm Thế Hùng cho biết, nhiều năm nay, sức khỏe của nhà thơ Nguyễn Duy – tác giả của bài thơ Tre Việt Nam yếu hẳn đi, đi lại khó khăn, phải chống gậy. Mới đây, ông vừa bị đột quỵ lần 2, giọng nói không còn được rõ như trước.



“Năm 2001, Nguyễn Duy bị tai nạn giao thông phải đóng 11 đinh và khung thép. Sau khi lành, một chân của Nguyễn Duy không co được nên luôn phải chống gậy. Tuy thế, nhiều năm trước, Nguyễn Duy vẫn lái xe ô tô đi du khảo ẩm thực xuyên Việt.

Mới đây lại nhận được tin dữ, Nguyễn Duy lại nhập viện vì đột quỵ, nhồi máu não lần 2, nói rất khó khăn. Tháng trước, nghe tin Nguyễn Duy bị đột quỵ, tôi và vợ chồng trò Quốc Anh - người đã sưu tập bức tranh “Cầu Long Biên” mang quà vào thăm Nguyễn Duy ở TP.HCM, lúc đó Nguyễn Duy chưa đến nỗi nào”, Tiến sĩ Mỹ học Phạm Thế Hùng kể.

Nhiều năm nay, nhà thơ Nguyễn Duy sống ở TP.HCM. Cách đây không lâu, khi Tiến sĩ Mỹ học Phạm Thế Hùng vào thăm ông còn chống gậy ra đón bạn. Năm ngoái, ông cũng ra Hà Nội gặp gỡ bạn bè và theo nhóm bạn tuổi Đinh Hợi (1947) xuống Hạ Long chơi.

“Cái đợt tôi tự lái xe đi xuyên Việt vào phía Nam thăm bạn bè, Nguyễn Duy tóc bạc phơ chống gậy ra đón. Vui mừng quá vì bao nhiêu năm bạn bè mới gặp lại. Nguyễn Duy mang rượu quê ra thiết bạn, tôi tặng lại Nguyễn Duy một chai rượu vang Ý. Nhưng chưa đầy một ngày Nguyễn Duy đã nhắn vào zalo tôi thông báo: “Nguyễn Duy nhập viện chiều nay. Tăng đường huyết”. Ốm thế mà còn cố nhắn: “Cám ơn ông bạn Thế Hùng ghé thăm bất ngờ. Tôi mừng đến quýnh cả lưỡi. Rất tiếc hôm nay tôi mệt không trò chuyện rôm rả được. Mong có dịp gặp lại, tìm tập thơ ý nghĩa tặng cố nhân. Chúc luôn khỏe và vui”.

Tiến sĩ Mỹ học Phạm Thế Hùng cho biết thêm, nhà thơ Nguyễn Duy sinh năm 1947. Mẹ mất sớm nên ông ở với bà ngoại từ bé. Chính hình ảnh người bà gần gũi và thân thuộc ăn sâu trong trái tim và khối óc của ông nên sau này ông thường đưa hình ảnh ảnh bà của mình vào các bài thơ như một cách gửi gắm nỗi nhớ niềm thương.

Năm 19 tuổi ông chính thức nhập ngũ, thuộc quân số của Bộ Tư lệnh thông tin. Đây cũng là lúc ông bộc lộ tài năng thơ ca và trở thành nhân vật đáng chú ý trong nhóm nhà thơ trẻ thời chống Mỹ.


Từ năm 1971 đến năm 1975, tuy vẫn khoác áo lính nhưng Nguyễn Duy được phân về học tại khoa Ngữ Văn, trường Đại học Tổng hợp Hà Nội. Trong thời gian này, vào năm 1973, Nguyễn Duy vinh dự nhận giải nhất trong cuộc thi thơ tuần báo Văn nghệ với bài tập thơ gồm các bài: Hơi ấm ổ rơm, Bầu trời vuông, Giọt nước mắt và nụ cười, Tre Việt Nam.

“Hơn 40 năm trước, chúng tôi là phóng viên, biên tập viên của tuần báo Văn Nghệ của Hội Nhà văn Việt Nam. Báo Văn nghệ là “tháp ngà” văn học. Muốn vào “tháp” phải là những cây bút xuất chúng, được giải cao ở các cuộc thi do báo tổ chức. Ví như Hữu Thỉnh, Phạm Tiến Duật, Bế Kiến Quốc và Nguyễn Duy.

Nguyễn Duy đoạt giải Nhất cuộc thi thơ do tuần báo Văn nghệ tổ chức năm 1973 cùng với Hoàng Nhuận Cầm, Lâm Thị Mỹ Dạ, Nguyễn Đức Mậu. Hôm trao giải rất long trọng ở khách sạn Dân Chủ có Nguyễn Đình Thi và Hoài Thanh tới dự.

Thơ "nhập" vào Nguyễn Duy từ rất sớm
Thơ đã “nhập” vào cậu học sinh quê nhà Thanh Hóa từ rất sớm, khi vẫn còn là cậu học sinh cấp 3 trường Lam Sơn. Những bài thơ về bà, về mẹ, về rơm rạ… của Nguyễn Duy rất quê mà hay đến kinh người.

Tôi mê thơ Nguyễn Duy từ hồi còn là phóng viên tuần báo Văn Nghệ và chưa biết Nguyễn Duy là ai. Tôi thuộc nhiều thơ Nguyễn Duy và cũng thuộc luôn tiểu sử của Nguyễn Duy. Nguyễn Duy không phải là tên thật của lão, lão bỏ chữ Nhuệ trong cái tên Nguyễn Duy Nhuệ của mình.

Với tôi, Nguyễn Duy chưa phải là thần đồng như Trần Đăng Khoa nhưng là nhà thơ lớn với sức ảnh hưởng cũng lớn. Thơ Nguyễn Duy đậm tính dân tộc, hồn cốt Việt Nam. Nguyễn Duy làm thơ lục bát hay thơ tự do đều hay.

Những Tre Việt Nam, Ngồi buồn nhớ mẹ ta xưa, Bát nước ngô của mẹ, Đánh thức tiềm lực, Nhìn từ xa Tổ quốc… đều khảng khái, bộc trực nhưng sâu sắc. Trầm tính mà đầy chiêm nghiêm. Thơ Nguyễn Duy đầy cá tính nhưng cũng đầy trách nhiệm công dân, lo cho đất nước. Đến nay Nguyễn Duy đã in được 16 tập thơ, còn một tạp thơ chưa in có tên là Ngúng nguẩy”, Tiến sĩ Mỹ học Phạm Thế Hùng kể thêm.

Nhà thơ Nguyễn Duy là một trong số ít nhà thơ có 3 tác phẩm được đưa vào sách giáo khoa ở 3 cấp học. Tác phẩm của ông không chỉ hay, dễ đọc dễ nhớ mà còn phác họa bức tranh Việt Nam quen thuộc, gần gũi và rất đẹp. Đó là cách mà ông giáo dục lòng yêu quê hương, đất nước cho nhiều thế hệ học sinh.

Từng bán thịt vịt và in lịch thơ mưu sinh

Theo Tiến sĩ Mỹ học Phạm Thế Hùng, năm 1987, nhà văn Nguyên Ngọc lúc đó là Tổng Biên tập tuần báo Văn Nghệ đã đề bạt nhà thơ Nguyễn Duy làm Trưởng đại diện báo Văn Nghệ ở miền Nam. Vào Nam với hai bàn tay trắng, Nguyễn Duy đã xây được nhà bằng tiền làm lịch thơ và bán thịt vịt. Quán thịt vịt của nhà thơ hồi đó đông khách lắm nhưng được một thời gian phải đóng cửa vì nhậu với khách tối ngày.

Năm 1997, nhà thơ Nguyễn Duy nói với bạn bè rằng ông sẽ gác bút làm lịch thơ, in thơ trên các chất liệu rất chân quê như giấy gió, bao tải để bán.

“Nguyễn Duy khác người, không in thơ thành tập sang trọng như bao nhà thơ khác vì có ai mua thơ bao giờ mà chỉ thích được cho, được tặng thôi… thế thì nhà thơ chết đói là cái chắc. Thế là Nguyễn Duy nghĩ ra cách kiếm tiền bằng in lịch thơ bán Tết.

“Cậy” thơ mình hay và chụp ảnh giỏi, con trai là họa sỹ đồ họa, thế là thiết kế, in, phát hành. Nguyễn Duy “đại thắng” 5 vụ lịch thơ. Nguyễn Duy là người đầu tiên làm bộ lịch thơ khổng lồ 109x79cm chấn động thị trường lịch.

Nguyễn Duy còn làm một bộ lịch cho Trịnh Công Sơn nhưng không bán. Nguyễn Duy tự hào nói với tôi: “Tôi là nhà thơ duy nhất trên đất nước này có một tập thơ hoàn toàn tặng vợ”, Tiến sĩ Phạm Thế Hùng tiết lộ.

Vietbf @ Sưu tầm