Máy bay NATO bắn hạ 19 UAV trên không phận Ba Lan sau hành động chưa từng có, Nga nói gì?
 

Rạng sáng 10/9, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cho biết không phận nước này bị ít nhất 19 máy bay không người lái (UAV) của Nga xâm phạm.


Máy bay chiến đấu F-16 của Không quân Ba Lan. (Nguồn: Getty Images)

Theo The Economist, đây được coi là vụ vi phạm nghiêm trọng nhất đối với lãnh thổ NATO kể từ khi khối này thành lập năm 1949. Trong khoảng thời gian từ 23 giờ 30 ngày 9/9 đến 6 giờ 30 sáng 10/9, ít nhất 19 UAV của Nga đã xâm nhập không phận Ba Lan.

Không quân Ba Lan đã dùng các máy bay F-16 và F-35 của Hà Lan, được triển khai tại Ba Lan từ đầu tháng, để bắn hạ một số mục tiêu. Một số đã rơi xuống, trong đó có một chiếc rơi sâu khoảng 300 km vào lãnh thổ Ba Lan. Hiện chưa có bất kỳ báo cáo thương vong nào liên quan.

Thủ tướng Ba Lan tuyên bố đây là lần đầu tiên thiết bị không người lái của Nga bị bắn hạ trên lãnh thổ NATO, “làm thay đổi tình hình chính trị”.

Gọi đây là “hành vi chưa từng có tiền lệ”, phía Ba Lan đã đề nghị viện dẫn Điều 4 của NATO. Điều khoản này cho phép một thành viên NATO triệu tập cuộc họp của các đồng minh để tham vấn về một vấn đề có thể đe dọa đến an ninh của thành viên đó.

“Hôm nay, chúng ta phải nói rất to và rõ ràng với toàn bộ phương Tây và tất cả đồng minh rằng Điều 4 chỉ là khởi đầu cho sự hợp tác sâu sắc hơn vì an ninh bầu trời và biên giới của chúng ta, tức là biên giới của NATO và chỉ nói suông thôi là không đủ”, ông Tusk nói.

Tổng thư ký NATO Mark Rutte phát biểu sáng ngày 10/9 rằng các đồng minh đã thảo luận sau yêu cầu của Ba Lan về Điều 4. "Các đồng minh đã bày tỏ đoàn kết với Ba Lan và lên án hành vi của Nga", ông Rutte nói và cho biết: "Đánh giá toàn diện về vụ việc đang được tiến hành. Rõ ràng, vụ vi phạm không phải sự cố đơn lẻ".

"Các đồng minh quyết tâm bảo vệ từng tấc đất lãnh thổ của mình", ông Mark Rutte nói thêm. "Chúng tôi sẽ theo dõi chặt chẽ tình hình dọc sườn phía Đông, hệ thống phòng không luôn trong tư thế sẵn sàng".

Bộ Tư lệnh tối cao các Lực lượng đồng minh châu Âu (SHAPE) của NATO tuyên bố trên mạng xã hội rằng các hệ thống tên lửa đất đối không Patriot của Đức đặt tại Ba Lan đã được đặt trong tình trạng báo động và đã triển khai một máy bay cảnh báo sớm trên không của Italy. Thêm vào đó, máy bay tiếp nhiên liệu trên không của NATO sẵn sàng hoạt động.

Đại tá Martin L. O'Donnell, người phát ngôn của SHAPE, cho biết trong một tuyên bố: "Đây là lần đầu tiên máy bay NATO giao chiến với các mối đe dọa tiềm tàng trong không phận của đồng minh".

Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen và các quan chức EU, Mỹ, Ukraine đồng loạt lên án, coi đây là hành động leo thang nghiêm trọng và khẳng định sự ủng hộ với Ba Lan.

Về phía Nga, Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov cho biết Nga chưa nhận được bất kỳ đề nghị liên lạc nào từ lãnh đạo Ba Lan. Bộ Quốc phòng Nga khẳng định các cuộc tấn công quy mô lớn chỉ nhằm vào mục tiêu trong lãnh thổ Ukraine và “không có kế hoạch nào liên quan lãnh thổ Ba Lan”.

Hiện vẫn chưa rõ liệu Nga có ý định đưa UAV vào không phận NATO hay không. Tuy vậy, giới chuyên gia cho rằng, UAV của Nga và Ukraine thường bị lệch hướng trong các cuộc tấn công tầm xa do các biện pháp tác chiến điện tử được các bên tham chiến sử dụng.

Bộ Quốc phòng Belarus cho biết lực lượng nước này đã bắn hạ một số UAV bay chệch hướng do tác động của thiết bị tác chiến điện tử, đồng thời chia sẻ thông tin với Ba Lan và Lithuania để kịp thời ứng phó. Phía Ba Lan cũng thông báo cho Belarus về các vật thể bay xuất phát từ lãnh thổ Ukraine.

Một quan chức Bộ Quốc phòng Lithuania khẳng định không ghi nhận vụ vi phạm không phận nào trong đêm. Tại Romania, Bộ Quốc phòng cho biết đã điều động hai tiêm kích F-16 để xử lý một nhóm UAV hoạt động gần thị trấn Valcov, sát biên giới Ukraine, song không có thiết bị nào xâm nhập không phận Romania.