Dự luật kiểm soát súng được Thượng viện Mỹ thông qua có ảnh hưởng lớn hay không?
 

Theo như nước Mỹ có tỷ lệ tử vong vì súng cao nhất trong số các quốc gia giàu có trên thế giới - hơn 20.900 người đã thiệt mạng vì bạo lực súng đạn ở Mỹ trong năm nay, khiến vừa qua Thượng viện Mỹ đã thông qua dự luật kiểm soát súng - đạo luật về vũ khí có ý nghĩa nhất trong gần 30 năm.

Dự luật áp đặt các biện pháp kiểm tra gắt gao hơn đối với những người mua trẻ tuổi và khuyến khích các bang loại bỏ súng khỏi những người được coi là mối đe dọa.

Trong một bước đột phá hiếm hoi của lưỡng đảng về các biện pháp kiểm soát súng, 15 thành viên đảng Cộng hòa đã tham gia cùng các đảng viên Dân chủ tại Thượng viện để thông qua dự luật.

Văn bản vẫn cần Hạ viện thông qua, trước khi được Tổng thống Joe Biden ký thành luật.

Một cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện do đảng Dân chủ kiểm soát dự kiến sẽ sớm diễn ra.

Tổng thống Mỹ đã thúc giục một cuộc bỏ phiếu nhanh chóng "về dự luật lưỡng đảng này" mặc dù nó không đáp ứng được nhiều các yêu cầu của ông.

Các nhà hoạt động kêu gọi kiểm soát súng và hầu hết các đảng viên Đảng Dân chủ cũng muốn thấy các biện pháp nghiêm ngặt hơn nữa về kiểm soát súng.

"Tối nay, sau 28 năm không hành động, các thành viên lưỡng đảng của Quốc hội đã cùng nhau lắng nghe lời kêu gọi của các gia đình trên khắp đất nước và thông qua đạo luật nhằm giải quyết tai họa bạo lực súng đạn trong cộng đồng của chúng ta," ông Biden nói.

Dự luật được đưa ra sau vụ xả súng hàng loạt vào tháng trước tại một siêu thị ở Buffalo, New York và một trường tiểu học ở Uvalde, Texas, khiến 31 người thiệt mạng.

Các cải cách bao gồm:

Kiểm tra lý lịch gắt gao hơn với người mua dưới 21 tuổi

15 tỷ USD quỹ liên bang cho các chương trình sức khỏe tâm thần và nâng cấp an ninh trường học

Tài trợ để khuyến khích các bang thực hiện luật "cờ đỏ" để loại bỏ súng từ những người bị xem là mối đe dọa

Khép lại cái gọi là "boyfriend loophole" bằng cách chặn việc bán súng cho những người bị kết tội lạm dụng bạn tình chưa kết hôn.

Tổng thống Biden đã thúc đẩy các cải cách lớn hơn - bao gồm lệnh cấm vũ khí tấn công, mà được sử dụng trong các vụ xả súng hàng loạt ở Texas và Buffalo - hoặc ít nhất là tăng độ tuổi với người mua.

Tay súng trong vụ xả súng ở Texas được cho là đã mua hai khẩu súng trường bán tự động sau khi bước sang tuổi 18.

Cột mốc quan trọng

Dự luật cũng có ý nghĩa quan trọng vì đây là lần đầu tiên trong nhiều thập niên, những cải cách được đề xuất nhận được sự ủng hộ ở mức độ này từ cả Đảng Dân chủ và Cộng hòa.

Trong lịch sử, nỗ lực tăng thúc đẩy luật về súng của Hoa Kỳ luôn bị đảng Cộng hòa ngăn chặn.

Lần này, số phiếu tại Thượng viện, với 100 thành viên, là 65-33.

Tất cả 50 thành viên Đảng Dân chủ, bao gồm các thành viên bảo thủ nhất của đảng, Thượng nghị sĩ Joe Manchin và Kyrsten Sinema, đã bỏ phiếu cho dự luật.

Họ được tham gia bởi các đảng viên Cộng hòa đứng ra thỏa hiệp, bao gồm cả Lãnh đạo Thượng viện của đảng Mitch McConnell và Lindsey Graham, người là đồng minh thân cận của cựu Tổng thống Donald Trump và là người luôn phản đối luật kiểm soát súng.

Tuy nhiên, 2/3 thành viên Đảng Cộng hòa tại Thượng viện phản đối đạo luật này, và tất cả những người ủng hộ nó - ngoại trừ Lisa Murkowski của Alaska và Todd Young của Indiana - sẽ không đối mặt với cử tri vào tháng 11 năm nay hoặc đã tuyên bố ý định không tái tranh cử.

Thượng nghị sĩ Texas Ted Cruz, người được cho là tìm kiếm việc đề cử cho chức tổng thống của Đảng Cộng hòa vào năm 2024, đã lên án dự luật là một nỗ lực "cố gắng tước vũ khí của những công dân tuân thủ luật pháp hơn là thực hiện các biện pháp nghiêm túc để bảo vệ con cái của chúng ta".

Nhóm an toàn về súng March For Our Lives - được thành lập bởi những người sống sót sau vụ xả súng trường Parkland năm 2018 ở Florida - đã hoan nghênh sự tiến bộ của dự luật.

Hiệp hội Súng trường Quốc gia (NRA) phản đối dự luật và cho rằng nó sẽ không ngăn chặn được bạo lực.

Tại sao kiểm soát súng lại là vấn đề lớn như vậy?

Ước tính hiện có khoảng 393 triệu khẩu súng ở Mỹ.

Nước này có tỷ lệ tử vong vì súng cao nhất trong số các quốc gia giàu có trên thế giới - hơn 20.900 người đã thiệt mạng vì bạo lực súng đạn ở Mỹ trong năm nay, bao gồm cả giết người và tự sát, theo Gun Violence Archive, một nhóm nghiên cứu phi lợi nhuận.

Nhưng Mỹ cũng là quốc gia nơi nhiều người yêu chuộng quyền sở hữu súng được bảo vệ bởi Tu chính án thứ hai của Hiến pháp để "giữ và mang vũ khí".

Luật kiểm soát súng quan trọng cuối cùng của liên bang được thông qua vào năm 1994, cấm sản xuất súng trường tấn công và ổ đạn dung tích lớn cho mục đích dân sự - nhưng luật đã hết hiệu lực một thập niên sau đó.

Hôm thứ Năm, Tối cao Pháp viện Hoa Kỳ bác bỏ một luật của New York hạn chế quyền mang súng một cách hợp pháp - mở rộng quyền sử dụng súng trên thực tế.