Vì sao tỷ phú Abramovich làm trung gian hòa đàm Nga - Ukraine?
 

Trong các bức ảnh do truyền thông đăng tải về cuộc hòa đàm Moscow - Kiev hôm 29/3, tỷ phú gốc Nga Roman Abramovich cũng có mặt khi quá trình thương lượng đang diễn ra.Nhà tài phiệt Abramovich không phải là thành viên chính thức của phái đoàn Nga, nhưng rõ ràng đã đóng một vai trò quan trọng trong hậu trường, di chuyển qua lại giữa Moscow (Nga), Kiev (Ukraine) và Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ) kể từ khi Nga mở chiến dịch tấn công quân sự vào Ukraine ngày 24/2.Các câu hỏi về vai trò thực sự của Abramovich trong hòa đàm Nga - Ukraine và tại sao ông lại giữ vai trò đó "nóng lên" hôm 28/3, khi tờ Wall Street Journal và nhóm điều tra Bellingcat tuyên bố vị tỷ phú này và một nghị sĩ Ukraine nằm trong số 3 người bị ốm với các triệu chứng giống như bị đầu độc hóa học, trong thời gian diễn ra vòng đàm phán tại Kiev vào đầu tháng 3.

Thông tin về nghi vấn đầu độc đã vấp phải nhiều hoài nghi. Trong một trường hợp hiếm thấy về sự tương đồng quan điểm giữa Nga và Mỹ trong tháng vừa qua, giới chức hai nước phủ nhận khả năng ông Abramovich và 2 người khác bị đầu độc.

Reuters dẫn lời một quan chức Mỹ phát biểu: "Các thông tin tình báo ám chỉ, đây nhiều khả năng là do yếu tố môi trường, không phải đầu độc". Phát ngôn viên của Điện Kremlin Dmitry Peskov cũng nhấn mạnh: "Đây chỉ là một phần của âm mưu gây hoang mang thông tin, một phần của sự phá hoại thông tin, chiến tranh thông tin. Những thông tin này không đúng sự thật… cần phải thanh lọc mạnh các luồng thông tin”.

Trong khi đó, phát ngôn viên của Tổng thống Ukraine thận trọng kêu gọi mọi người "chỉ tin theo các thông tin chính thức".Theo báo Guardian, ngoài nghi vấn đầu độc nói trên, sự xuất hiện công khai của vị tỷ phú mang 3 quốc tịch Nga, Bồ Đào Nha và Israel, đang bị Anh áp trừng phạt vì cuộc chiến của Moscow, tại địa điểm diễn ra các cuộc hòa đàm Nga - Ukraine cũng khiến nhiều người ngạc nhiên.

Ông Abramovich là một trong những nhà tài phiệt nổi tiếng nhất của Nga, giàu lên nhờ các ngành công nghiệp dầu mỏ và khai khoáng từ những năm 1990. Ông từng được bổ nhiễm làm thống đốc khu tự trị Chukotka của Nga trong giai đoạn 2000 - 2008.

Tuy nhiên, trong những năm gần đây, ông Abramovich tự định vị mình là một người đã từ giã cuộc sống kinh doanh đầy khó khăn và không có tham vọng chính trị. Ông được biết đến với việc tài trợ cho các hoạt động văn hóa và có một cuộc sống thượng lưu. Mặc dù đôi khi ông có thể bị bắt gặp trong các phòng trưng bày nghệ thuật, rạp hát hoặc nhà hàng ở Moscow, nhưng cựu chủ tịch câu lạc bộ bóng đá Chelsea ghét xuất hiện trước công chúng và không trả lời phỏng vấn.

Thông tin về sự giàu có và lối sống của Abramovich có xu hướng đến từ các vụ kiện tụng trước tòa, đáng chú ý là trận chiến pháp lý năm 2012 tại tòa án London, trong đó ân nhân cũ Boris Berezovsky tố cáo đã bị ông lừa vài tỷ đô la bằng cách ép bán lại cổ phần riêng trong công ty dầu khí Sibneft với giá rẻ. Thẩm phán rốt cuộc đã ra phán quyết có lợi cho ông Abramovich.

Gần đây hơn, vị tỷ phú gốc Nga đã khởi kiện nhà báo Anh Catherine Belton vì cuốn sách "Putin’s People" của bà viết rằng, ông mua lại đội bóng Chelsea theo yêu cầu của Tổng thống Putin. Ông Abramovich đã dàn xếp vụ kiện với bà Belton sau khi nhà xuất bản nhất trí rằng, cuốn sách sẽ thừa nhận chi tiết trên không phải là sự thật.

Trong vụ kiện đó, các luật sư của Abramovich khẳng định ông không phải là người thận cận với lãnh đạo Điện Kremlin.

Một nguồn tin trong phái đoàn đàm phán của Ukraine nói với hãng tin Ukrayinska Pravda rằng, Abramovich tự coi mình như một người trung gian trung lập và vai trò chính của ông là “chuyển quan điểm của Kiev tới người đứng đầu chính phủ Nga".

Alexander Rodnyansky, một cố vấn kinh tế của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tiết lộ, Abramovich đã được cha ông, một nhà sản xuất phim người Ukraine biết rõ về tỷ phú, giới thiệu làm trung gian.Một nguồn tin ở Moscow nói, ông Abramovich đã được phép gặp riêng Tổng thống Ukraine Zelensky ở Kiev 2 lần trong tháng qua. Thông tin này chưa được phía Ukraine xác thực. Theo nguồn tin, sau chuyến đi rộ nghi vấn đầu độc, ông Abramovich đã quay trở lại Kiev một lần nữa.

Trong cuộc phỏng vấn với các nhà báo Nga cuối tuần trước, Tổng thống Zelensky cho hay, ông Abramovich là một trong số các nhà tài phiệt Nga đã liên hệ với ông để đề nghị đầu tư vào nền kinh tế Ukraine. Lãnh đạo Kiev cũng cho biết, ông Abramovich đã tham gia vào các cuộc đàm phán bất thành về việc tổ chức các hành lang nhân đạo tại những thành phố Ukraine đang bị quân Nga oanh tạc. Song, ông Zelensky không đề cập đến các chuyến thăm của tỷ phú Nga tới Kiev hay các cuộc gặp riêng giữa họ.

Nhà báo Albats nhận định, những lời đề nghị giúp Ukraine từ ông Abramovich và các doanh nhân Nga khác có thể xuất phát từ nỗi kinh sợ chiến tranh, nhưng cũng có thể vì tư lợi và mong muốn tránh các lệnh trừng phạt dữ dội của phương Tây. Dù thế nào, nhiều người vẫn tỏ ra hoài nghi vai trò "người kiến tạo hòa bình trung lập" của nhà tài phiệt Abramovich.