Có lư do ông Trump vẫn là ứng viên hàng đầu của đảng Cộng ḥa dù bị truy tố 3 lần. Cho dựu Tổng thống Mỹ Donald Trump đang đối mặt với 3 bản cáo trạng cùng hàng trăm năm tù. Thế nhưng, ông rơ ràng vẫn là người dẫn đầu trong cuộc đua tranh cử tổng thống của đảng Cộng ḥa khi thu hút hơn 50% sự ủng hộ trong kết quả thăm ḍ sơ bộ toàn quốc - nhiều hơn tất cả các đối thủ khác cộng lại.
Ông Donald Trump vẫn bỏ xa đối thủ tiềm năng nhất là ông Ron DeSantis. Ảnh: AFP
Điều đó đă đặt đảng Cộng ḥa vào t́nh thế tiến thoái lưỡng nan về việc có nên đề cử ông làm ứng cử viên đại diện tham gia cuộc bầu cử tổng thống năm 2024 hay không.
Nếu quyết định được đưa ra dựa trên kết quả thăm ḍ, đảng Cộng ḥa thực sự có ít sự lựa chọn: ông Trump vẫn dẫn trước Thống đốc Florida Ron DeSantis, đối thủ hàng đầu của ông. Theo kết quả trung b́nh của các cuộc thăm ḍ được thực hiện bởi trang web phân tích chính trị FiveThirtyEight, hôm 1/8, tỷ lệ cử tri ủng hộ của ông Trump là 53,4% và ông DeSantis là 15,6%.
Tuy nhiên, chỉ dựa trên tỷ lệ ủng hộ trên vẫn chưa đủ để giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử. Chiến lược gia đảng Cộng ḥa Evan Siegfried nói với The Straits Times rằng ông Trump đang ở một vị trí rất mạnh để giành được đề cử của đảng. Nhưng khi nói đến kỳ tổng tuyển cử, nền tảng của ông Trump không thể mang lại 270 phiếu đại cử tri cần thiết để trở lại Nhà Trắng.
Công ty tư vấn rủi ro Eurasia Group đă nhận định rằng về mặt chính trị, những cáo buộc h́nh sự mới nhất đối với ông Trump sẽ chỉ gây ảnh hưởng hạn hẹp. Và những diễn biến gần đây đă khiến họ tăng khả năng ông Trump trở thành ứng cử viên của đảng Cộng ḥa từ 65% lên 75%.
“Ông Trump vẫn là người dẫn đầu rơ ràng trong tất cả các cuộc thăm ḍ, không có đối thủ sát nút”, Eurasia Group nhấn mạnh.
Họ cũng lưu ư rằng cựu tổng thống này vẫn nhận được sự ủng hộ trong cuộc thăm ḍ ư kiến sau vụ truy tố lần 1 ở Manhattan về tội gian lận kinh doanh và không chịu bất kỳ tổn thất nào sau vụ truy tố lần 2 v́ xử lư sai tài liệu mật. Cả hai bê bối pháp lư đó thậm chí c̣n giúp ông gây quỹ chiến trích nhanh hơn.
Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump (thứ 4, trái) tại ṭa án ở New York, Mỹ, ngày 4/4/2023. Ảnh: AFP
“Công bằng mà nói, loạt cáo trạng sẽ có lợi cho ông Trump trong ṿng sơ bộ, bằng cách cho phép ông ấy tự coi ḿnh là nạn nhân của một cuộc 'săn lùng phù thủy' chính trị và bằng cách chiếm lĩnh không gian truyền thông có giá trị mà các đối thủ không thể nào làm được”, các chuyên gia tại Eurasia Group nói.
Giáo sư Charles Zelden, nhà sử học kiêm nhà khoa học chính trị tại Đại học Đông Nam Nova ở Florida, nhận xét rằng những người sẽ bỏ phiếu cho ông Trump trong cuộc bầu cử sơ bộ – bắt đầu vào tháng 1/2024 – vẫn sẽ một ḷng ủng hộ, nhưng họ không đủ để giúp chính trị gia này giành chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng.
Giáo sư Zelden tin rằng các vụ luận tội có thể có tác động đến những cử tri độc lập và những cử tri Cộng ḥa không ủng hộ ông Trump.
Nếu đảng Cộng ḥa quyết định không đề cử ông Trump, ông ấy có khả năng "ngay lập tức quay lại đường đua và tranh cử với tư cách là một ứng cử viên độc lập. Và theo ông Zelden, đảng Cộng ḥa dù sao cũng sẽ thua. Do vậy, họ sẽ lựa chọn ông Trump và cầu nguyện ông ấy đủ sức để giành chiến thắng.
Về cơ bản, đảng Cộng ḥa bị mắc kẹt trong bối cảnh chiến thắng của họ khi có ông Trump làm đại diện là thấp, nhưng cơ hội chiến thắng khi không có ông Trump lại c̣n thấp hơn.
Ông nói các ứng cử viên khác cho sự đề cử của đảng Cộng ḥa cũng đang ở trong t́nh trạng tương tự. Muốn được đề cử th́ phải đánh bại ông Trump, nhưng đánh bại ông Trump th́ lại không được cử tri ủng hộ.
Phản ứng trước bản cáo trạng mới nhất hôm 1/8 của ông Trump về tội danh lật ngược kết quả bầu cử năm 2020, ông Mike Pence, cựu Phó tổng thống dưới thời ông Trump, viết trên mạng xă hội: “Bản cáo trạng hôm nay là một lời nhắc nhở quan trọng: Bất cứ ai đặt ḿnh lên trên Hiến pháp không bao giờ được làm Tổng thống Mỹ”.
Tuy nhiên, ông Pence chỉ nhận được 4,4% ủng hộ trong các cuộc thăm ḍ trung b́nh của FiveThirtyEight về các ứng cử viên đại diện cho đảng Cộng ḥa.
Một điều chưa rơ ràng khác là thời gian của các vụ xét xử nhằm vào ông Trump. Được biết, các công tố viên sẽ thúc đẩy nhanh chóng phần thủ tục pháp lư.
Tuyên bố ngắn gọn tại Washington sau cáo trạng của đại bồi thẩm đoàn liên bang hôm 1/8, Công tố viên Đặc biệt Jack Smith bày tỏ mong muốn nhanh chóng tổ chức phiên xét xử.
Nhưng trên thực tế, các nhà phân tích cho biết rất có thể quy tŕnh pháp lư sẽ kéo dài cho đến cuối chu kỳ bầu cử, hoặc thậm chí sau đó.
Phản ứng về vấn đề đó, nghị sĩ đảng Dân chủ Adam Schiff viết trên mạng xă hội X (tên gọi mới của Twitter): “Điều này sẽ đặt nền dân chủ của chúng ta vào một thử thách mới: Liệu luật pháp có thể được thực thi đối với một cựu tổng thống và ứng cử viên hiện tại không? V́ lợi ích của nền dân chủ của chúng ta, câu trả lời đó phải là có”.
VietBF@ sưu tập