KYIV, Ukraine—Một người lạ đă tiếp cận khi tôi đang đi bộ cùng một đồng nghiệp quanh Quảng trường Maidan, một trong những địa danh nổi tiếng nhất của Kyiv, vào ngày 17 tháng 6 năm 2022. Ông ta tự giới thiệu ḿnh là một t́nh nguyện viên người Mỹ đến từ Hawaii, người được cho là đă bán hết tài sản của ḿnh để đến và giúp Ukraine trong cuộc chiến giành tự do.
Tên ông ta là Ryan Routh. Ông ta hiện khét tiếng là người mà FBI cho biết đă cố gắng ám sát cựu Tổng thống Donald Trump vào Chủ Nhật.
Đầu tóc hơi bù xù, với những lọn tóc nhuộm xanh và vàng nhô ra từ bên dưới chiếc mũ ngụy trang, ông ấy đă tạo ấn tượng khá tệ—và ông ta chắc chắn không giống một sĩ quan tuyển dụng cho Quân đoàn Quốc tế Ukraine, như ông ta đă tự giới thiệu.
Khi biết tôi là một nhà báo, ông ấy hỏi tôi có muốn chia sẻ "thông điệp gửi đến thế giới" của ông ấy không, một lời kêu gọi ủng hộ Ukraine bằng người, súng và đạn dược. Tôi biết ḿnh sẽ không thể làm ǵ với cảnh quay về người t́nh nguyện người Mỹ đơn độc, mắt đẫm lệ đó, nhưng tôi nghĩ ḿnh sẽ giúp ông ấy một việc, v́ vậy tôi rút điện thoại ra và yêu cầu ông ấy giới thiệu bản thân.
Tiếp theo là một bài diễn thuyết dài năm đến sáu phút về nhu cầu các chính phủ và người dân trên khắp thế giới phải đến giúp Ukraine, để giữ cho cuộc chiến được giới truyền thông chú ư và cung cấp cho quốc gia đang bị bao vây này mọi thứ cần thiết để tự vệ và giành chiến thắng.
Khuôn mặt hốc hác và giọng nói căng thẳng v́ xúc động, ông ấy cầu xin mọi người đến đây và giúp đỡ. Sau đó, ông ấy nói thêm vài lời ủng hộ Ukraine và cảm ơn tôi đă dành thời gian cho chúng tôi, trước khi chúng tôi chia tay.
Tôi đă không nghĩ đến việc gặp lại ông ấy cho đến hôm nay. Routh hiện đă bị buộc tội về tội liên bang liên quan đến súng sau khi một mật vụ phát hiện ra ông ta với một khẩu súng trường kiểu AK-47 tại một sân golf ở Florida, nơi Trump đang chơi vào Chủ Nhật.
Không rơ Routh đă làm ǵ ở Ukraine. Ông ta nói với tờ Financial Times rằng ông ta được thông báo rằng ở tuổi 56, ông ta đă quá già để chiến đấu nên đă dựng một cái lều trên Maidan để giúp điều phối các t́nh nguyện viên nước ngoài. Các quan chức Ukraine hiện tại và trước đây đă nói rằng Routh chưa bao giờ tham gia Quân đoàn quốc tế, với một cựu thành viên Quân đoàn nói với tờ The Telegraph rằng Routh "toàn là đồ tồi".
Khoảng 7:30 sáng nay tại Kyiv, tôi bị đánh thức bởi tiếng ping liên tục của thông báo từ điện thoại. Mí mắt vẫn c̣n nặng trĩu v́ buồn ngủ, tôi kiểm tra màn h́nh và khi nh́n thấy biểu tượng chữ X đặc trưng, tôi đă cân nhắc việc quay lại giường và sau đó t́m hiểu xem ḿnh lại vướng vào cuộc đấu khẩu ngớ ngẩn nào trên internet.
Tuy nhiên, sự ṭ ṃ đă thắng thế. Tôi pha cho ḿnh một tách cà phê và ngồi xuống bàn bếp để xem chuyện ǵ đang xảy ra: Tôi khá ngạc nhiên khi thấy đoạn video tôi đă quay và chia sẻ vào tháng 6 năm 2022 lại là tâm điểm của một cuộc tranh căi nào đó.
Tôi rùng ḿnh khi biết rằng ḿnh vẫn sử dụng hashtag vào thời điểm đó và quyết định t́m hiểu lư do tại sao nó lại gây tranh căi đến vậy, và đó là lúc tôi t́nh cờ thấy một ḍng tweet trích dẫn của Thomas van Linge, một nhà báo tự do được kính trọng, có đề cập đến "kẻ t́nh nghi ám sát Trump là Ryan Routh".
Tôi chết lặng. "Kẻ t́nh nghi ám sát Trump"? Tôi điên cuồng t́m kiếm trên Google và phát hiện ra rằng người t́nh nguyện gầy g̣ nhưng có vẻ tốt bụng đă đến gặp tôi vào một buổi sáng đầy nắng vào tháng 6 năm 2022 giờ đây bị t́nh nghi đă cố ám sát cựu tổng thống Hoa Kỳ—và là ứng cử viên hiện tại của Đảng Cộng ḥa.
Lúc đó tôi không thấy lạ, nhưng khi xem lại cảnh quay tôi đă quay Routh, tôi thấy Routh đổ lỗi cho người dân chứ không phải chính phủ của họ v́ đă không giúp đỡ Ukraine đủ nhiều. Ông ấy nói rằng ông ấy nghĩ rằng mỗi người lớn nên tự nh́n vào lương tâm của ḿnh và tự hỏi liệu họ là anh hùng hay kẻ xấu.
“Thật sự anh hùng khi những đứa trẻ và người lớn này đă làm được điều đó khi tự bỏ tiền túi ra đến đây và chiến đấu với người Ukraine nhưng đó chỉ là một tỷ lệ nhỏ. Nếu chúng ta có 5.000 người ở đây so với 5 tỷ người lớn [trên thế giới], th́ không là ǵ cả, đó chỉ là muối bỏ bể và chúng ta cần 100.000 người ở đây chiến đấu”, ông nói.
“Quảng trường này phải có hàng ngh́n người từ mọi quốc gia tham gia, chúng ta chỉ có 50 quốc gia. Chúng ta có 190 quốc gia, v́ vậy rơ ràng là chúng ta đang thiếu 140 quốc gia, điều đó là không thể chấp nhận được. Mọi thường dân từ mọi quốc gia cần phải đến đây, đây là bản cáo trạng về la bàn thiện và ác của mọi thường dân. Nếu bạn không ở đây và đang ngồi trên ghế dài xem TV, th́ bạn không làm đúng đâu.”
Nh́n dưới góc độ mới, lời chỉ trích này phản ánh triết lư cá nhân kỳ lạ của ông ta: rằng mọi người nên cầm súng và tự ḿnh giải quyết vấn đề.