'Anh Tô Anh Dũng bảo không được đưa tiền nữa, nhưng đưa vẫn nhận'

[Romano]

Hoàng Diệu Mơ, Tổng giám đốc Công ty An Bình, khai một số cán bộ Bộ Ngoại giao không "vòi tiền" song đưa thì vẫn cầm, riêng thứ trưởng Tô Anh Dũng 8 lần nhận, tổng 8,5 tỷ đồng.

Lời khai được bà Mơ, 43 tuổi, Tổng giám đốc Công ty Thương mại Du lịch Hàng không An Bình, đưa ra sáng 12/7, trong ngày thứ hai xét xử đại án "chuyến bay giải cứu".

Vụ án xảy ra trong giai đoạn Covid-19 năm 2020-2021, liên quan nhiều cán bộ của Bộ Ngoại giao, Bộ Y tế, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Công an, Văn phòng Chính phủ, UBND Hà Nội và Quảng Nam.Bà Mơ bị cáo buộc là người đưa hối lộ nhiều thứ hai trong vụ án, với 41 lần cho 8 cựu quan chức, tổng 34,6 tỷ đồng. Nêu lý do đưa tiền, nữ tổng giám đốc cũng như nhiều đại diện chủ doanh nghiệp khai trước đó đều cho rằng đã nộp hồ sơ xin cấp phép chuyến bay đúng thủ tục nhưng "không bao giờ được chấp thuận, bị gây khó khăn".

Giải thích doanh nghiệp rất cần việc, tổ chức một chuyến bay rất tốn kém, nhiều rủi ro, phức tạp, bà Mơ khai vì thế chủ động tìm đến Thứ trưởng Ngoại giao Tô Anh Dũng nhờ giúp đỡ. Bà được ông Dũng giới thiệu đến làm việc với bà Nguyễn Thị Hương Lan, Cục trưởng Lãnh sự, Bộ Ngoại giao.

"Tại Bộ Ngoại giao không ai yêu cầu đưa tiền, song bị cáo nhận thức phải đưa để được chấp thuận và tạo điều kiện, cấp phép chuyến bay đúng thời gian" bà Mơ nói tại tòa.VKS xác định, bà Mơ lần đầu đưa 500 triệu đồng cho ông Dũng tại phòng làm việc ở Bộ Ngoại giao. Khai về lần hối lộ này, bà Mơ cho hay: "Anh Dũng bảo lần sau không được đưa tiền nữa, nhưng sau đó tôi đưa thì anh vẫn nhận".

Tổng số tiền bà Mơ đưa ông Dũng được cơ quan tố tụng xác định 8,5 tỷ đồng, chia 8 lần. Trong số này 6 lần tại phòng làm việc, 2 lần trước cổng Bộ Ngoại giao.

Cựu thứ trưởng Dũng bị cáo buộc 37 lần nhận hối lộ của 13 doanh nghiệp, tổng 21,5 tỷ đồng. 19 lần ông nhận tiền trực tiếp tại phòng làm việc tại Bộ Ngoại giao, 15 lần tại các quán cà phê ở trung tâm Hà Nội, 2 lần trước cổng trụ sở Bộ Ngoại giao và một lần nhờ vợ nhận hộ. Ông Dũng và gia đình đã nộp 16,2 tỷ đồng khắc phục hậu quả, sát ngày mở phiên tòa.

Theo lời khai của bị cáo Mơ sáng nay, một bị cáo khác vẫn nhận được tiền "dù không đòi" là bà Hương Lan với 11 lần, tổng 13,2 tỷ đồng. Trong đó, 4 lần nhận khi bà làm Cục phó Lãnh sự. 7 lần còn lại khi đã lên Cục trưởng.

Bà Lan bị cáo buộc nhận hối lộ nhiều thứ ba toàn vụ án với 25 tỷ đồng của 8 doanh nghiệp, từ cuối tháng 12/2020 đến tháng 1/2021. Trong quá trình điều tra, bà Lan hầu hết phủ nhận cáo buộc, chỉ nói nhận túi quà gồm túi xách, mũ, giỏ hoa quả. Hiện, bà đã nộp khắc phục 900 triệu đồng.

Hôm qua và sáng nay, bà Lan là một trong ba người bị HĐXX cách ly với các bị cáo còn lại để đảm bảo xét hỏi khách quan.

Ngoài hai quan chức Bộ Ngoại giao "không đòi tiền", bà Mơ cho hay, các cán bộ của các bộ ngành còn lại đều chủ động liên lạc, ra giá về việc cấp phép chuyến bay. Cụ thể, bị cáo Phạm Trung Kiên, cựu thư ký thứ trưởng Bộ Y tế và Vũ Anh Tuấn (cựu Phó phòng tham mưu, Cục Quản lý xuất nhập cảnh, Bộ Công an) đều nhận của bà Mơ mỗi người 5,1 tỷ đồng. Đây cũng là hai cựu quan chức bị cáo buộc nhận hối lộ nhiều nhất vụ án, lần lượt là 42,6 và 27,3 tỷ đồng.Bà Mơ khai ban đầu đến Cục Quản lý xuất nhập cảnh "đặt vấn đề" với bị cáo Trần Văn Dự, Cục trưởng, sau đó được giao làm việc với bị cáo Tuấn. "Anh Tuấn đưa ra 2 phương án cho tôi lựa chọn: 150 triệu đồng cho mỗi chuyến bay hoặc 2 triệu đồng mỗi khách. Tôi chọn phương án đầu. Họ nói tại Bộ Y tế cũng thế thôi", bà Mơ nói.

Tại Bộ Y tế, bà Mơ khai bị cáo Kiên đã chủ động liên hệ qua điện thoại, yêu cầu chi tiền. "Kiên bảo cũng giống bên Cục Xuất nhập cảnh là 150 triệu mỗi chuyến nên tôi chấp thuận", bà Mơ cho hay và khai các lần đưa tiền cho bị cáo Tuấn và Kiên đều thông qua cấp dưới. Đây là tiền vốn sẵn có của công ty.

"Bị cáo nhận thức đưa tiền để làm gì?', chủ tọa chất vấn. Bà Mơ nói: Nếu không đưa tiền sẽ không được cấp phép bay, hoặc nếu được, cũng không được cấp phép nhiều đến thế.

Bị cáo Lê Văn Nghĩa, Giám đốc Công ty Nhật Minh, cũng khai không bị nhóm cán bộ tại Bộ Ngoại giao làm khó nhưng vẫn "chủ động đưa", sau khi được cấp phép chuyến bay.

Nghĩa tự liên hệ để đưa ông Tô Anh Dũng 40.000 USD, 20.000 USD cho bà Hương Lan 20.000 USD và 40.500 USD cho Đỗ Hoàng Tùng. Tuy nhiên, quá trình làm hồ sơ, ông Nghĩa bị mắc ở Bộ Y tế và Bộ Công an do bị Phạm Trung Kiên và Vũ Anh Tuấn "ra điều kiện chi tiền".

Bị cáo Nghĩa nói ông Kiên và Tuấn nói mỗi chuyến bay được cấp phép "giá" 150 triệu đồng. Kết quả, Nghĩa phải chi cho Kiên 1,8 tỷ đồng, Tuấn 3 tỷ đồng.

Bị cáo Nghĩa cho biết thêm, đưa tiền cho nhóm cán bộ tại Bộ Ngoại giao "vì muốn cảm ơn, chứ họ không đưa ra điều kiện gì". Tuy nhiên, chỉ có Kiên và Tuấn "ra điều kiện thẳng thừng, nếu không chi tiền sẽ không được cấp phép".Bị cáo Nguyễn Tường Vy, Giám đốc Công ty ATA, trình bày đã dùng pháp nhân của 3 công ty để xin cấp phép chuyến bay. Khi nộp hồ sơ, bà thông qua mối quan hệ với bị cáo Nguyễn Mai Anh (chuyên viên Vụ Quan hệ quốc tế, Văn phòng Chính phủ) để nhờ "cho qua cửa".

"Mai Anh nói cứ bán vé xong là bị cáo phải đưa tiền. Bởi thế sau các chuyến bay, bị cáo đã chuyển tiền như thỏa thuận, tổng cộng đã đưa 3 lần, 3 tỷ đồng", bị cáo Vy khai.

Theo trình bày tại tòa, khi nộp hồ sơ, bà Vy còn nhận được điện thoại của bị cáo Phạm Trung Kiên gọi yêu cầu chi 1-2 triệu đồng trên mỗi hành khách về nước "thì mới được duyệt cấp phép chuyến bay". Bị cáo Vy còn hối lộ bị cáo Dũng, Lan, Dự, Tuấn và Vũ Sỹ Cường (Cục Xuất nhập cảnh, Bộ Công an).

"Đưa nhiều tiền đến nhiều nơi vậy để làm gì?", chủ tọa hỏi. Vy đáp thấy rất khó để được phê duyệt chuyến bay nếu không chi tiền "cảm ơn"; từng bị làm khó nên tự hiểu "không cảm ơn sẽ không xuôi". Nguồn tiền đưa đều trích từ doanh thu của các chuyến bay.Cũng giống như Vy và nhiều doanh nghiệp khác, bị cáo Trần Thị Mai Xa, Giám đốc Công ty Masterlife, khai khi xin cấp phép chuyến bay "phải chi tiền cho một số cán bộ trong tổ công tác 5 Bộ". Thời gian đầu, bà Xa xin cấp phép nhưng đều không được giải quyết. Masterlife phải mua lại một chuyến bay của doanh nghiệp khác với giá 2,2 tỷ đồng.

Sau đó thấy các doanh nghiệp khác "đi cửa sau nhiều", Xa cũng phải chủ động tìm cách đưa tiền để không bị gây khó dễ, nếu không công ty sẽ phải mua lại chuyến bay với "giá cắt cổ".

Ngoài Bộ Ngoại giao, Xa khai còn tìm đến bị cáo Cường để nhờ giúp đỡ và được gợi ý phải chi 1-2 triệu đồng một hành khách. Xa đưa cho Cường và Vũ Anh Tuấn lần lượt 20.000 USD và 2,1 tỷ đồng.

Tại phiên tòa, Xa thừa nhận đã đưa hối lộ tổng cộng 8 tỷ đồng như bị truy tố.

VKSND Tối cao xác định tiêu cực xảy ra từ cuối năm 2020 trong việc tổ chức các chuyến bay đưa công dân hồi hương trong Covid-19, gọi là chuyến bay combo, người dân tự nguyện trả phí toàn bộ.

Doanh nghiệp có nhu cầu tổ chức chuyến bay combo phải xin chủ trương của UBND cấp tỉnh nơi thực hiện cách ly công dân về nước. Hồ sơ sau đó được gửi về Cục Lãnh sự, Bộ Ngoại giao để đơn vị này tổng hợp, lấy ý kiến tổ công tác 5 bộ (Ngoại giao, Công an, Y tế, Giao thông Vận tải, Quốc phòng).

Từ đầu 2020 đến khoảng giữa năm 2021, Bộ Ngoại giao đề xuất Chính phủ phê duyệt 372 chuyến bay combo. Để có chi phí "bôi trơn" khi thực hiện các chuyến bay, nhóm 20 doanh nghiệp với hơn 100 pháp nhân phải nâng giá vé, "vẽ" thêm nhiều chi phí phát sinh với dân hồi hương giữa đại dịch.

21 cựu quan chức bị xác định nhận hối lộ 515 lần, tổng 165 tỷ đồng, hiện 54 bị cáo đã nộp khắc phục khoảng 60 tỷ đồng.