Chỉ huy tình báo quốc tế của Hezbollah chết bí ẩn, 7 năm sau lộ ra vai trò của CIA và Mossad

[vuitoichat]

Theo như Imad Mughniyeh, chỉ huy tình báo quốc tế của lực lượng Hezbollah bước đi một mình tới bãi đậu xe ở thủ đô Damascus vào ngày 12/2/2008, đã được xem chết bí ẩn và không có bất cứ tổ chức nào đứng ra nhận trách nhiệm về cái chết của một chỉ huy cấp cao Hezbollah sau khi dự một bữa tiệc tối. 7 năm sau, thông tin mới phần nào được đưa ra ánh sáng.

Imad Mughniyeh thiệt mạng trong vụ đánh bom xe có bàn tay của CIA và Mossad. Ảnh: Washington Institue.

Từ khi từ lập quốc, Israel đã đối đầu với thế giới Ả Rập, đối phó các quốc gia và lực lượng thù địch ở khắp xung quanh. Ám sát các lãnh đạo và chỉ huy quân sự của đối thủ là một trong những cách đối phó của Israel, được áp dụng từ những năm 1950 và kéo dài đến tận ngày nay. Nhiều vụ ám sát được lên kế hoạch rất tinh vi và khó lường. Loạt bài này sẽ điểm lại một số chiến dịch ám sát gây chú ý nhất của Israel hoặc được cho là như vậy.

Ngày 12/2/2008, Imad Mughniyeh, chỉ huy tình báo quốc tế của lực lượng Hezbollah bước đi một mình tới bãi đậu xe ở thủ đô Damascus, Syria sau khi dự một bữa tiệc tối.

Cách đó không xa, một nhóm đặc vụ của Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) đã âm thầm theo dõi. Cơ quan tình báo Mossad của Israel cũng có đặc vụ theo dõi chỉ huy Hezbollah.

Khi Mughniyeh vừa chuẩn bị lên một chiếc SUV thì quả bom được gài trong lốp dự phòng ở phía sau xe phát nổ, tạo ra vô số mảnh đạn trong phạm vi xung quanh. Imad Mughniyeh tử vong tại chỗ.

Ở thời điểm đó, cái chết của Imad Mughniyeh được xem là một bí ẩn vì không có bất cứ tổ chức nào đứng ra nhận trách nhiệm.

7 năm sau, truyền thông Mỹ hé lộ Mughniyeh bị ám sát trong vụ đánh bom xe do các đặc vụ CIA của Mỹ và Mossad của Israel phối hợp thực hiện.

Theo các tài liệu chính thức, Mughniyeh sinh ngày 7/12/1962 tại Tayr Dibba trong một gia đình nông dân nghèo. Gia đình Mughniyeh sống nhờ vào các vụ mùa ô liu và chanh tại miền nam Lebanon.

Mughniyeh từng học tại khoa Cơ khí Đại học Mỹ (American University) tại Beirut. Đó là thời điểm Mỹ bật đèn xanh cho Israel thực hiện các hoạt động quân sự ở Lebanon nhằm truy lùng các thành viên Tổ chức giải phóng Palestine (PLO).

Sau cuộc chiến Israel – Lebanon năm 1982, Mughniyeh gia nhập phong trào Fatah của người Palestine và được tuyển dụng vào Đơn vị 17 chuyên làm nhiệm vụ bảo vệ cho các nhà lãnh đạo Fatah, bao gồm nhà sáng lập phong trào FatahYasser Arafat.

2 năm sau, Mughniyeh gia nhập Hezbollah và được bổ nhiệm làm chỉ huy một đơn vị hoạt động. Theo CIA và Mossad, đơn vị hành động do Mughniyeh chỉ huy đã gây ra nhiều vụ “khủng bố”, bao gồm vụ tấn công Đại sứ quán Mỹ ở Beirrut khiến 63 người thiệt mạng, vụ đánh bom căn cứ quân sự ở Beirut khiến 58 lính Pháp và 241 lính Mỹ thiệt mạng hay vụ bắt cóc, tra tấn và hành quyết hai chỉ huy CIA đang làm nhiệm vụ tại Lebanon.

Imad Mughniyeh trong một cuộc gặp Giáo chủ Iran Ali Khamenei. Ảnh: JCPA.

Ngày 3/8/1985, CIA thực hiện chiến dịch đánh bom nhằm hạ sát giáo sĩ Muhammad Husayn Fadlallah, người được coi là “cố vấn tinh thần" của lực lượng Hezbollah.

Vụ đánh bom do CIA đứng sau khiến 62 người thiệt mạng và 200 người khác bị thương. Một trong số các nạn nhân là người thân của Mughniyeh.

Sự kiện trên đã trở thành bước ngoặt trong cuộc đời Mughniyeh. Chỉ huy Hezbollah hành động kín tiếng hơn dù trước đó được xem là người ngang tàng và liều lĩnh.

Theo cựu đặc vụ CIA Robert Baer, “Mughniyeh có lẽ là chỉ huy Hezbollah thông minh và có năng lực nhất mà tôi từng thấy. Mughniyeh luôn đi vào một đường và ra bằng đường khác, thay đổi phương tiện thường xuyên, không bao giờ hẹn qua điện thoại và rất khó đoán”.

Năm 1996, ở tuổi 34, Mughniyeh đảm nhận chức vụ chỉ huy tình báo quốc tế của Hezbollah. Mughniyeh được cho là đã nâng cao hiệu quả hoạt động tình báo của Hezbollah bằng cách thiết lập các đường dây tình báo đến tận Mỹ, Israel và nhiều quốc gia phương Tây.

Mughniyeh cũng được coi là bộ não chiến lược giúp Hezbollah chiến thắng trong hai cuộc chiến tranh với Israel, trong đó gần nhất là cuộc chiến Israel – Lebanon năm 2006.

Các lực lượng tình báo phương Mỹ và Israel từng dày công truy tìm Mughniyeh suốt 25 năm. Được mệnh danh "người không bao giờ ngủ", Mughniyeh đã thoát chết không biết bao nhiêu lần, khi liên tục thay đổi vị trí bằng cách âm thầm rời đi mà không thông báo cho cận vệ hoặc tài xế riêng.

Hải quân Mỹ từng lên kế hoạch bắt Mughniyeh khi nắm được thông tin chỉ huy Hebollah có mặt trên một con tàu Pakistan ở Doha, Qatar. Chiến dịch bị hủy vào phút chót vì Mỹ không nắm chắc khả năng thành công.

Đến năm 2008, CIA và Mossad mới thành công trong việc ám sát Mughniyeh. Chỉ huy Hezbollah bị sát hại vào khoảng 23 giờ tối ngày 12/2/2008.

Mughniyeh khi đó được cho là tham dự tiệc tối kỷ niệm 29 năm ngày Cách mạng Hồi giáo Iran. Sự kiện do đại sứ Iran ở Syria tổ chức.

Mughniyeh rời bữa tiệc vào lúc 22 giờ 30 phút và tiến tới chiếc Mitsubishi Pajero ở bãi đậu xe. Quả bom gài trong lốp dự phòng ở phía sau xe phát nổ khi chỉ huy Hezbollah vừa đi qua. Chiếc xe cũng bị phá hủy hoàn toàn.

Ngày 27/2/2008, tờ Jerusalem Post dẫn nguồn tin trong chính phủ Syria cho biết, “có một số công dân Ả Rập thông đồng với Mossad trong vụ ám sát Mughniyeh”.

Theo báo cáo bị rò rỉ của Mỹ, các quan chức Syria “đã bị sốc về vụ ám sát, yêu cầu điều tra làm rõ những lỗ hổng an ninh”.

Vụ đánh bom xe ở Damascus khiến Imad Mughniyeh tử vong tại chỗ. Ảnh: AFP.

Chi tiết cách thức CIA và Mossad săn lùng Mughniyeh không bao giờ được tiết lộ. Nhưng theo tờ Newsweek (Mỹ), đích thân giám đốc Mossad khi đó là Meir Dagan đã báo cho CIA về hành tung của Mughniyeh ở Damascus. Hai đặc vụ Mossad đã theo dõi các hoạt động thường ngày của chỉ huy Hezbollah, sử dụng phương thức “nhận dạng khuôn mặt tiên tiến” để khẳng định mục tiêu chính là Mughniyeh. CIA và Mossad sau đó lựa chọn thời điểm phù hợp để ra tay.

Theo Washington Post, đây là lần hiếm hoi giới chức Mỹ tiết lộ vai trò của CIA trong các kế hoạch ám sát của Israel nhằm vào các chỉ huyhoặc lãnh đạo lực lượng người Palestine.

Năm 2015, các thông tin về hoạt động hợp tác, phối hợp đánh bom xe hạ sát Mughniyeh được 5 cựu quan chức tình báo Mỹ xác nhận.

Quả bom dùng để ám sát Mughniyeh được kích nổ từ thành phố Tel Aviv (Israel), cách Damascus khoảng 200km theo đường chim bay. Nghĩa là các đặc vụ CIA và Mossad ở thực địa không có quyền quyết định.

“Với phương thức hành động như vậy, kể cả khi chúng tôi đổi ý, đề nghị Israel hủy bỏ thì cũng không ngăn được quả bom phát nổ”, một cựu quan chức tình báo Mỹ nói với Washington Post.

Theo cựu quan chức Mỹ, Washington giúp Israel chế tạo quả bom đặc biệt, được thiết kế để đảm bảo người đứng gần chiếc xe chắc chắn mất mạng, nhưng phạm vi ảnh hưởng không lớn, hạn chế thiệt hại ngoài ý muốn.

Quả bom được thử đi thử lại nhiều lần tại cơ sở bí mật của CIA ở bang North Carolina. “Chúng tôi có lẽ đã cho nổ 25 quả bom tương tự để đảm bảo mọi chuyện diễn ra theo ý muốn”, cựu quan chức Mỹ nói.

Vai trò của CIA trong vụ đánh bom xe khi đó vấp phải một số chỉ trích. “Đó là phương thức ám sát thường được khủng bố và băng nhóm xã hội đen sử dụng”, Mary Ellen O’Connell, giáo sư luật quốc tế tại Đại học Notre Dame ở Mỹ, nói. “Phương thức này vi phạm quy tắc chiến tranh”.

Theo Washington Post, chính quyền Tổng thống Mỹ khi đó là George W. Bush dường như không quá bận tâm tới phương pháp ám sát Mughniyeh, miễn là hiệu quả.

Ở thời điểm đó, Mughniyeh cũng bị cáo buộc liên quan đến hoạt động huấn luyện lực lượng dân quân người Shia ở Iraq - lực lượng thường gây ra các vụ tấn công căn cứ quân sự Mỹ.

Quyết định ám sát Mughniyeh đòi hỏi sự chấp thuận từ Tổng thống George W. Bush. Tổng chưởng lý, giám đốc tình báo quốc gia, cố vấn an ninh quốc gia và đại diện văn phòng cố vấn pháp lý tại Bộ Tư pháp đều đã ký tên phê duyệt, một cựu quan chức tình báo Mỹ tiết lộ.