Nghệ sĩ hài Thanh Hoài qua đời lúc 3 giờ ngày 22-12, hưởng thọ 83 tuổi. Vậy là, sân khấu hài miền Nam lại mất thêm một trong bảy ‘quái kiệt’ từng khiến bao thế hệ khán giả ngưỡng mộ.
Nghệ sĩ hài Thanh Hoài đă về nơi chín suối. Ảnh: Thanh Hiệp
Danh hài Thanh Hoài tên thật Đinh Tiến Hoài, sinh năm 1932 tại Hưng Yên. Ông là một trong bảy “quái kiệt” của sân khấu hài miền Nam trước năm 1975 bên cạnh: Thanh Việt, Tùng Lâm, Xuân Phát, Phi Thoàn, Khả Năng, La Thoại Tân. Mỗi người đều có một sở trường riêng. Thanh Hoài thường nhếch nhếch bộ râu nở nụ cười khoan khoái, chất giọng nhừa nhựa tạo dấu ấn khó quên khi ông diễn trên sân khấu.
Danh hài Thanh Hoài và danh hài Tùng Lâm. Ảnh: Thanh Hiệp
Thanh Hoài có cha là giáo viên, mẹ lo nội trợ. Ngoài quê quán gốc Hà Nội, tuổi thơ của ông gắn liền với hai vùng đất Hưng Yên và Hải Pḥng. Cha ông v́ luân chuyển việc dạy học và làm hiệu trưởng tại các trường tiểu học nên ông đă có nhiều kỷ niệm với hai vùng đất này. Dù gia đ́nh không có ai theo nghệ thuật nhưng khiếu hài hước của cậu bé họ Đinh thời đó đă sớm được bộc lộ. Khi c̣n học ở Trường Tiểu học Kiến An, Hải Pḥng, ông đă là một cây cười, chuyên trêu chọc bạn bè, được giao phụ trách nhóm văn nghệ, tập múa hát, kịch hài Lư Toét, Xă Xệ… Đồng thời, ông c̣n rất năng nổ trong sinh hoạt hướng đạo của nhóm “Sói con” do người nhạc sĩ tài hoa Nguyễn Xuân Khoát hướng dẫn.
NS Mỹ Chi, Tùng Lâm và Thanh Hoài trong một video hài về đề tài nông thôn
Danh hài Tùng Lâm – người bạn diễn ăn ư của nghệ sĩ Thanh Hoài kể: “Sau khi cha qua đời, Thanh Hoài theo mẹ vào Sài G̣n kiếm sống. Đến năm 1955, ông bắt đầu hoạt động nghệ thuật chuyên nghiệp dưới nghệ danh Thanh Hoài, nhanh chóng khẳng định vị trí trên sân khấu và phim. Tôi đă mất đi một người bạn thân, giờ cô độc. Tháng sáu vừa rồi tôi chia biệt Xuân Phát, nay lại vĩnh viễn không gặp Thanh Hoài. Ḷng tôi đau nhói!”.
Thanh Hoài và Tùng Lâm trong một buổi họp mặt nghệ sĩ tại Nhà hát kịch TP HCM
NSND Kim Cương không giấu được xúc động khi nghe tin nghệ sĩ Thanh Hoài qua đời: “Mỗi lần Thanh Hoài bước ra sân khấu, chỉ mới nh́n bộ dáng khán giả đă cười. Trong quá tŕnh diễn ông luôn có những động tác, lời thoại gây cười “độc chiêu” mà không hề có trong kịch bản, chỉ ngẫu hứng, ứng tác khi diễn với bạn diễn”.
Cách đây 5 năm, đạo diễn NSND Doăn Hoàng Giang mời nghệ sĩ Thanh Hoài xuất hiện vở Số đỏ, diễn vai cụ cố Hồng trong vở kịch trên do tác giả Lê Chí Trung chuyển thể từ tiểu thuyết cùng tên của nhân văn Vũ Trọng Phụng. Sau đó, ông được Đài Truyền h́nh Việt Nam mời tham gia biểu diễn chương tŕnh Gala cười, cùng với NSND Hồng Vân, nghệ sĩ Anh Vũ, mang tiếng cười đến mọi người.
Những năm gần đây, nghệ sĩ Thanh Hoài tham gia biểu diễn tại Nhà hát kịch Thành phố và thường đi diễn phục vụ trẻ em mồ côi, khuyết tật, các mái ấm t́nh thương… Ông c̣n thành lập Công ty TNHH Tâm Hạnh gồm khoảng mười mấy thành viên chuyên tổ chức biểu diễn nhằm gây quỹ từ thiện giúp đồng bào nghèo vùng sâu, vùng xa…
Tang lễ nghệ sĩ Thanh Hoài được tiến hành tại nhà riêng ở 811 Đoàn Văn Bơ, phường 18, quận 4, TP HCM. Lễ động quan lúc 6 giờ ngày 25-12, sau đó đưa đi hỏa táng tại B́nh Hưng Ḥa.